İmrahor İlyas Bey Camii -Korça- Tarihi, Özellikleri, Hakkında Bilgi

İmrahor İlyas Bey Camii. Arnavutluk’un Görice kasabasında XV. yüzyıl sonlarında yapılmış cami.

Arnavutluk’un güneydoğusunda Yuna­nistan sınırına yakın bir yerde bulunan Görice’de (Korçe), İmrahor (Mîrâhur) İlyas Bey büyük bir camiden başka imaret, medrese ve sıbyan mektebinden meyda­na gelen bir külliye inşa ettirmiş, ayrıca Piskopiye(Peshkepi) köyünde bir cami (ve­ya mescid) ile imaret ve muallimhâne yap­tırmış. İstanbul’da ela eski Studios Manastırı’nın kilisesini camiye dönüştürmüş­tür.[303] İlyas Bey bu hayratını yaşatmak için Pırmeti (Permeti), İstanbul. Langa ve Yanya’da köyler, dükkânlar, hamamlar ve değir­menler vakfetmiştir. Machiel Kiel’in tesbitine göre Görice ve çevresi halkının ço­ğunluğu hıristiyan Arnavutlar idi. İlyas Bey. burada kurduğu külliye ile bir İslâm merkezi meydana getirmeyi düşünmüş olmalıdır. Görice Osmanlı idaresi altında gelişerek küçük bir şehir görünümü ka­zanmıştır. XVII. yüzyıl Osmanlı devlet ada­mı Koçi Bey de buralıdır.

İmrahor İlyas Bey Camii ve yakınında teşekkül eden Melcan Bektaşî Tekkesi ka­sabanın merkezi olarak kalmıştır. Şemseddin Sami, XIX. yüzyıl sonlarında bu­rada ancak iki caminin mevcut olduğunu belirtmiştir. Aynı yıllarda Görice büyük bir yangın geçirmiş ve Ahmed Eyüp Paşa tarafından yeni bir plana göre ihya edilmiştir. Bu felâketin İmrahor İlyas Bey Külliyesi ve bilhassa cami üzerinde ne gibi iz bıraktığına dair bilgi edinilememekle beraber bir mescid şeklindeki diğer mâ-bed 1878’de çevresindeki mahalle ile bir­likte ortadan kaldırılmıştır. Şemseddin Sami’ye göre İmrahor İlyas Bey Camii bir hıristiyan manastırı yıktırılarak onun ye­rinde inşa edilmiştir. Ancak bu iddiayı destekleyecek bir kaynak veya mimari ipucu yoktur. İddia gerçek olsaydı en azından manastıra ait sütun, sütun baş­lığı gibi bazı mimari parçalar caminin ya­pımında kullanılırdı.

Caminin taçkapısı üstünde bir inşa ki­tabesi yoktur. Bunun yerine buraya 1289 (1872) tarihli beş mısralık bir tamir kita­besi konulmuştur. Kitabede caminin İlyas Bey tarafından 901(1495-96) yılında inşa ettirildiği, 980’de (1572) Mehmed Bey adında bir kişinin kurşunlan yenilediği. 1249’da (1833) Derviş İslâm Bey’in camiyi tamir ettirdiği, 128Ste ise (1868) Salih Bey adında bir kişi tarafından tekrar ona-nldığı bildirilmektedir.