İmam Şafii Kimdir Kısaca Hayatı, Fikirleri, Eserleri, Hakkında Bilgi
ŞAFİİ (767-820)
Arap din bilgini. Şafii mezhebinin kurucusudur.
Gazze’de doğdu, Fustat’ta (Eski Kahire) öldü. Asıl adı Ebu Abdullah Muhammed b.eş-Şafii’dir. Babası Peygamber’in yakınlarından olduğu için Şafii, İslam dininin büyüklerinden sayılır. Mekke’de öğrenim gördü, küçük yaşta Kuran’ı, 10 yaşında Malik b.Enes’in el-Muvatta adlı yapıtını ezberlediği söylenir. Mekke müftüsü Müslim b.Halid ve Süfyan b.Uyeyne’den fıkıh, tefsir okudu. 787’de Medine’ye İmam Malik’in yanma giderek Hadis ve fıkıh konularındaki bilgisinden yararlandı. Sonra Irak’a geçerek Ebu Hanife’nin arkadaş ve öğrencileriyle tanıştı, onlardan da birtakım din bilgileri edindi. Şafii İran, Kuzey Irak, Yemen gibi değişik yerleri gezdi, oralarda ün salmış bilginlerle tanıştı. Şafii’nin İslam diniyle ilgili çalışmalarının temelini, Şeriat’a açıklık getirmek için, kimi sorunların uygulamaya dayalı çözümü oluşturur- Ona göre İslam dini kurama değil uygulamaya dayanır, bu nedenle günlük gereksinmeleri karşılayacak bir düzene bağlanmalıdır.
Şafii’ye göre İslam düşüncesi felsefeye dayandığı için, kelam’ın gereği yoktur. Çünkü dinin temeli inandır, us ilkeleri değildir. Us ancak inanın buyruğu altında iş görebilir. İnanla ilgili sorunları, yalnız usa dayanarak çözmeye kalkmak yanıltıcıdır. Kelam, tanrısal niteliklerin, onun özüne (zat) uygunluğu görüşündedir, bunu benimseyen Şafii, öteki konularda kelam’m tutarsızlığını ileri sürer. Ona göre yazgı, yaratılış, ölümden sonra yargılanma, Kuran’m “yaratılmış” olamayacağı görüşü gerçektir, doğrudur. İyi de kötü de Tanrı’dandır, insanın bütün davranış ve düşünceleri yaratılmıştır. İnan (iman) onaylama ve eylemdir (tasdik ve amel). Eylemle bağdaşmayan bir inan eksiktir. Buna karşın inanla eylem arasındaki bağlantı azalıp çoğalabilir, büsbütün ortadan kalkmaz.
Şafii’ye göre Şeriat’ın bütün ibadet biçimlerini uygulama gereği vardır. Bunların değiştirilmesi dinin özüyle bağdaşmaz. İmam, yalnız Kureyş topluluğundan olmalıdır. Bu nedenle Kureyşli bir kimse kılıcının gücüne dayanarak imamlığı ele geçirir, halk da onun yanında yer alırsa o kimse “halife”dir, görevi yasaldır.
• YAPITLAR (başlıca): el-Risale, (ö.s.), 1894; Kitabu’l-Umm, (ö.s.), 7 cilt, 1903-1907.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi