İmam Şafii Kimdir, Hayatı, Eserleri
Dört büyük Sünnî fıkıh mezhebinden birinin imâmı olan Muhammed b. İdris eş-Şâfiî, günümüze kadar ulaşan ilk usulü’l-fıkıh eserinin sahibi olması itibariyle bu ilmin kurucusu sayılmaktadır.
İmâm Şâfiî, İmâm Ebu Hanîfe’nin vefat ettiği yıl (H.150/M.767) Filistin’deki Gazze şehrinde dünyaya gelmiştir. Babasının Kureyş kabilesine mensup olduğu ve Hz.Peygamber’in soyu ile birleştiği konusunda tarihçiler genellikle fıkirbirliği içindedir. Annesi ise Kureyşli olmayıp, Yemenli Ezd kabilesine mensuptur.
Daha beşikte iken babasını kaybeden Şâfiî, yetim olarak ve fakirlik içinde büyümüştür. Oğlundaki kabiliyeti farkeden annesi Şafiî’yi Mekke’ye gönderirken onu ilme teşvik etmiştir. Nitekim Mekke’de bir akrabasının yanına yerleşen küçük Şâfiî, hemen ilim tahsiline başladı. Daha Gazze’de iken Kur’ân-ı Kerîm’i hıfzetmiş bulunan Şâfiî Mekke’ye gelince Hz.Peygamberin hadîslerini öğrenmeye yöneldi. Arap dilini saf şekliyle öğrenme ihtiyacını hisseden Şâfiî, çöle gidip en fasih dile sahip olan Huzeyl kabilesinin içinde bir süre kaldı. Burada bir taraftan Arab şiirini öğrenen ve dil konusunda yetişmeye çalışan Şâfiî diğer taraftan devrinin en önemli sporlarından olan ok atıcılığında büyük bir maharet kazandı.
Yirmi yaşına gelince Şâfiî, ilmf şöhreti etrafı sarmış bulunan İmâm Mâlik’e gitmeye karar verdi. Bu maksatla Mekke’den Medine’ye giden Şâfii’yi İmâm Mâlik’e Medine valisi takdim etti. Daha Mekke’de iken Mâlikin Muvatta’ını ezberlemiş bulunan Şâfiî (Mâlik b. Enes’in gözde talebesi olmayı kısa zamanda başardı.
Dokuz yıl İmâm Mâlik’in yanında ve himayesinde kalan Şâfiî İmâm Mâlik’in vefatı üzerine Mekke’ye döndü. O sıralarda Hicaz’a gelen Yemen valisi kendisini Yemen’e götürdü ve Necran|da vilâyet katipliği görevi ile vazifelendirdi. Beş yıl kadar süren bu memuriyet hayatı, Necran’a gelen zalim bir valinin ona karşı hazırladığı bir hile ile son buldu. Bu vali, zulmetmek istediği Şâfiî’ye asılsız bîr siyasî suç isnadında bulunarak onu Halife’ye ihbar etti. Bunun üzerine tevkif edilerek Bağdad’a Halife’nln huzuruna götürüldü (H.184). Şâfiî’nin ikna edici müdafaası ve Ebû Hanîfe’nin talebesi Muhammed b. Haşan eş-Şeybânî’nin onun lehindeki şehâdeti onu ceza girmekten kurtarmıştır. Muhtdemen İmâm Mâlik’in dersleri esnasında Şafiî’yi tanımış olan Ve bu sırada Baedad kadılığı ile görevli bulunan İmâm Muhammed, onun ilim adamı olduğuna şahitlik etmiş, bununla yetinmeyip onu evine misafir almıştır.