Sosyoloji

Ilija Trojanow – Koca Dünyada Kurtuluş Pusuda

Bulgaristan doğumlu yazar Iliya Trojanow’un ilk romanı, ülkemizde “Koca Dünyada Kurtuluş Pusuda” adıyla Galata Yayınları tarafından yayınlanıp okurların ilgisine sunuldu. Orijinali Almanca yazılmış olan eseri, Berra Sertel dilimize kazandırdı.

Otobiyografik öğeler taşıyan bu romandaki olaylar, 80’li yılların Bulgaristan’ında başlıyor. Romanın ilk sayfalarında şans oyunlarında ustalaşmış olan Bai Dan ve ilerleyen bölümlerinde yaşamına tanıklık edeceğimiz Alexander çıkıyor karşımıza.
Alex’in dedesi ve aynı zamanda vaftiz babası olan Bai Dan, karizmatik bir adamdır. Bir bankada çalışan Bai Dan’ın asıl meşgalesi şans oyunlarıdır. Tavla oyunu ve zarlarla oynanan diğer şans oyunlarında usta olan Bai Dan, popüler bir kumarbazdır. Şans oyunlarının ustası Bai Dan, o yıllarda baskıcı bir rejimle idare edilmekte olan Bulgaristan’da siyasi otoritenin de dikkatini çekmiştir.
Özgürlüğü kısıtlanmış olan Bai Dan’ın ailesi ülkeyi terk etmeye karar verirler. Henüz çok küçük yaşta olan Alex’in özgürlüğe doğru olan yolculuğu bu şekilde başlar. Anne ve babasıyla birlikte, Bai Dan’ı ve vatanları Bulgaristan’ı geride bırakarak İtalya’ya doğru yola çıkarlar.
Romanda uzunca bir bölümde İtalya’daki mülteci yerleşiminde yaşadıkları anlatılır.
İtalya’dan sonra, siyasi sığınma hakkı alarak Almanya’ya yerleşmektir amaçları.
Arabayla devam eden yolculukları, bir trafik kazasıyla sona erer. Alex’in yaralı olarak kurtulduğu kazada, annesi Jana ve babası Vasko hayatlarını kaybederler. Kaldırıldığı hastanede kendisine amnezi teşhisi koyulan Alex, uzun süre burada kalacaktır.
Romanın ilerleyen bölümlerinde Bai Dan, yıllardır görmediği torunu Alex’i bulmak üzere yola koyulur. Hastanede yatan Alex’i bulur. Geçmişine dair hiçbir şey hatırlamayan Alex, neredeyse yüz yaşına ulaşmış olan dedesi Bai Dan’ı da hatırlamamaktadır.
Bai Dan, ustası olduğu zarlar ve tavla oyunuyla, torunu Alex’e geçmişini hatırlatmaya çalışır.
Torununa, kaderinin kontrolünü eline almasını söyler. Zarlar, bunun için ona yardımcı olacaktır. Zarlar elindeyken hayatı düşünmesini ister. Yazar, bu bölümünde anlatılan zarlar ve şans oyunlarıyla kadere karşı bir metafor kurmaktadır. Şans oyunu hayatın metaforudur.
Torununu oyun oynamaya ikna eden ihtiyar delikanlı, Alex’i hastaneden çıkarır. Satın aldıkları bir bisiklete binerek Fransa’ya doğru yola koyulurlar.
Zar atarak kazanılan bir oyun kadar renkli ve bol sürprizli son bölümlerde, Fransa’dan İngiltere’ye, oradan da Amerika’ya ulaşırlar.
“Koca Dünyada Kurtuluş Pusuda”, renkli karakterleri, kitaba hakim olan mizahi bakış açısı ve ironik üslubuyla, kaliteli edebiyat meraklılarına keyifli bir okuma vaat ediyor.

Iliya Trojanow, 1965 yılında Bulgaristan’da doğdu. Ailesiyle birlikte 1971 yılında Yugoslavya ve İtalya üzerinden Almanya’ya kaçtı. Siyasi mülteci olarak Almanya’ya yerleşen ailesinin deneyimlerinden yola çıkarak yazdığı ilk romanıyla adını duyurdu.

Yazarına çeşitli ödüller kazandıran romanı, Bulgar yönetmen Stephan Komandarev tarafından 2008 yılında “The World is Big and Salvation Lurks Around the Corner” adıyla beyaz perdeye taşındı. Bulgaristan, Macaristan, Slovenya ve Almanya ortak yapımı olan film, Uluslararası bir çok festivalde ödüller kazandı.