İlhami Civaoğlu Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

CİVAOĞLU, İlhami (1898 – 1988)

Türk, kimyacı. Türkiye’de kimya eğitiminin kurumlaşmasına katkısı olmuştur.

2 Mart 1898’de İstanbul’da doğdu. Askerlik görevi sırasında tanıştığı Profesör F.Arndt’m derslerine ve laboratuvar çalışmalarına katıldı. Böylece kimyaya ilgi duyan Civaoğlu, 1918’de dışardan girdiği sınavlarla lise öğrenimini tamamlayarak, İstanbul Darülfünunu’nun (bugünkü İstanbul Universitesi)Fen Fakültesi’nde kimya bölümüne girdi. 1919’da aynı fakültenin fizik bölümüne kaydoldu. 1920’de kimya bölümünden mezun olup bu kürsünün asistanlık sınavını kazanan Civaoğlu, 1921’de de fizik bölümünden mezun oldu. 1922’de Bakırköy’de bir çimento fabrikasında müdür olarak çalışmaya başladı. 1923’te fiziksel kimya ve radyoaktiflik alanlarında uzmanlık eğitimi görmek üzere Paris’e gönderildi. 1926’da Türkiye’ye dönerek Darülfünun’da Profesör M. Faillebin tarafından kurulan fiziksel kimya kürsüsünde asistan olarak çalışmaya başladı. 1928’de doçent, 1930’da da Profesör M.Faillebin’in yerine kürsü başkanı oldu. 1949’da İstanbul Teknik Üniversitesi’nde (ITÜ) Makine Fakültesi dekanlığına getirildi. 1956’da ordinaryüs profesör olan Civaoğlu, 1957’de İTÜ rektörlüğüne seçildi. 1963’te İTÜ Kimya Fakültesinin kurulmasına öncülük ederek 1967 yılma değin iki dönem bu fakültenin dekanlığını yaptı. 1973’te ITÜ’den emekli olarak ayrıldıktan sonra İDMMA Galatasaray Yüksek Mühendislik Okulu Kimya Kürsüsü başkanlığna getirildi. 1978 yılında bu görevinden ayrıldıktan sonra 1979’a değin aynı kürsüde ders vermeye devam etti.

1923’te Paris’e Profesör Jean Perrin’in yanında çalışmak üzere gönderilen Civaoğlu çalışma koşulları hazır olmadığından Jean Perrin’in önerisi üzerine M. Curie’nin yanında çalışmaya başladı. Burada radyoaktif bir madde olan radyumun alfa tanecikleri sayımı üzerine bir dizi çalışma yaptı. 1926’da Türkiye’ye döndükten sonra, Darülfünun’un Fen Fakültesi’nde radyoaktiflik ölçüm laboratuvarını kurdu. 1929-1931 arasında bu laboratuvardan yararlanarak, Yalova, Bursa, Armudu, Kütahya, Alemdağ kaplıcaları ve yeraltı sularının radyoaktifliğini araştırdı. 1951’de yayımlanan “İyonların Eritken Molekülleri içindeki Dağılım İlişkileri” adlı çalışmasıyla Legion d’Honneur Ödülü’nü kazandı. 1969’da Societe de Chimie Industrielle’nin onur üyeliğine seçildi.

Civaoğlu yaklaşık altmış yıllık bilimsel yaşamında yapmış olduğu araştırmaların yanı sıra, çeşitli kurumlardaki çalışmalarıyla da tanınır. 1919’da Fizik ve Kimya Dernekleri’nin kuruluşuna öncülük ettiği gibi, 1941’den başlayarak 22 yıl Türk Dil Kurumu’ nun ikinci başkanlığını da yapmıştır. 1952’de Doğu Üniversitesi’nin (bugün Erzurum’da Atatürk Üniversitesi) kurulması için rapor hazırlamış, Karadeniz Teknik ve Ege üniversitelerinin kurulma hazırlıklarına katkıda bulunmuştur.

• YAPITLAR (başlıca): Şimi-fizık, 1938; Yanma Kimyası ve Tabii Yakacaklar, 1949; Genel ve Teknik Kimya Dersleri, 1946-1965; Temel Operasyonlar, 1966; Kimyanın Temel Prensipleri, 1967.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi