Sosyoloji

İkibinli Yılların Başında Samsun Balıkçılığının Durumu

Aysun
Gümüş ve Mustafa Zengin –
İkibinli Yılların Başında Samsun Balıkçılığının Durumu, Çöken
Demersal Balık Stoklarına Karşılık Alternatif Arayışlar

Samsun kıta sahanlığı 1950’li yıllardan sonra
ülkemizin en önemli balıkçılık alanlarının başında yer almaya başlamıştır.

…bölgedeki trol teknelerinin sayısı 38 iken,
2000’li yıllarda 130’lara yükselmiştir.

1990’lı yılların sonuna gelindiğinde, demersal
(dip) balık stoklan açısından artık av kapasitesini taşıyamayacak düzeye
ulaşmış ve 2000’li yılların sonunda çökme seviyesine gelmiştir.

…çaça balığı, azalan demersal balık (başlıca
mezgit, barbunya, kalkan) stoklarına ikame olarak, giderek önem kazanmış ve
avcılığı hızlı bir şekilde yaygınlaşmaya başlamıştır.

Bugün yıllık av miktarı 50-60 bin tonlara
ulaşan çaça; geç sonbahar ve ilkbahar dönemlerinde (15 Mayıs’a kadar) yoğun
olarak bölge balıkçıları ve diğer bölgelerden (Batı Karadeniz, İstanbul
Bölgesi, Güney Marmara ve İzmir Körfezi) gelen balıkçılar ile yaklaşık 100-120
adet tekne sahibine istihdam yaratmaktadır.

Samsun il genelinde toplam 2343 ailenin
istihdamı doğrudan balık avcılığından sağlanmaktadır (s. 316-317).

Trol balıkçılığının dışında Samsun bölgesi
küçük kıyı balıkçıları için en önemli gelir kaynağını deniz salyangozu avcılığı
oluşturmaktadır.

Karadeniz’in Türkiye kıyıları için az avlanan
stoklar grubu içerisinde yer alan ve kısa ömürlü bir balık türü olan çaça
populasyonun, yüksek katılım özelliklerinden dolayı çok kısa sürede kendisini
yenileyebildiği ve uygun bir balıkçılık yönetim modeli ile sürekli bir şekilde
ürün verebileceği bildirilmektedir.

…çaça populasyonu için en uygun av derinliği 40
m olarak tespit edilmiştir.

Çaça balıkları ekosistemin en alt ve en üst bileşenlerini
oluşturan plankton ve predatör toplulukları arasındaki besin transferini
sağlamada birinci derecede öneme sahiptir.

2004-2008 yılları arasında çaçanın dünyadaki
toplam üretimi ortalama 642355 tondur. 2009 Türkiye, Orta Karadeniz/Samsun
Bölgesi üretiminin 50000 tonlara ulaştığı dikkate alınırsa, bölgedeki bu
sınırlı alanda, dünya üretiminin yaklaşık %8’inin elde edildiği anlaşılmaktadır.
Bu da balıkçılık gelirleri açısından önemli bir paydır ve rasyonel politikalar
ile yönetilmeye ihtiyacı vardır (s. 331).

Gümüş, Aysun ve Zengin, Mustafa. (2011), “İkibinli Yılların Başında Samsun
Balıkçılığının Durumu, Çöken Demersal Balık Stoklarına Karşılık Alternatif
Arayışlar
,” Samsun Sempozyumu
13-16 Ekim Samsun, Bildiriler Kitabı, Cilt: 1, s. 315-333, Samsun 2012

                       

İlgili Makaleler