Tarihi Şahsiyetler

III. Makarios Kimdir, Kısaca Hayatı, Siyasi Faaliyetleri

Mihail Khristodulos Makarios. Rum din ve devlet adamı. 1913’te Güney Kıbrıs’taki Baf’ta doğdu, 3 Ağustos 1977’de Lefkoşe’de öldü.

Kykko Manastırında yetişti. Atina Üniversitesinde gördüğü ilâhiyat ve hukuk öğreniminden sonra papaz oldu (1946), Rumca kutsal anlamına gelen Makarios adını aldı. 1948’de Kition piskoposluğuna seçildi. Kıbrıs sorununun tekrar ele alındığı dönemde, Kıbrıs’ın Yunanistan’a katılması için çalışan Enosis’e önderlik ederek siyasete atıldı ve bu başarısı onu, Kıbrıs başpiskoposluğuna yükselerek, Makarios-III ünvanını aldı(1950). İngiltere’nin Kıbrıs’a özerklik veya Milletler Topluluğu üyesi statüsü verilmesi yolundaki tekliflerine ve Türkiye’nin adayı taksim etmek yolundaki isteklerine karşı çıktı. 1954’te Yunan Başbakanı Aleksandros Papagos ile görüşerek Enosis için Yunanistan’ın desteğini sağladı. Türkler’e karşı Grivas ile sürdürdüğü ortak yıldırma hareketleri yüzünden İngiltere hükümeti tarafından Seyşel adalarına sürüldüyse de (1956) sonradan Kıbrıs’a dönmemek şartıyle serbest bırakıldı (1957). Aynı yıl Birleşmiş Milletler’de Kıbrıs sorunu görüşmelerine Yunanistan adına Rum temsilcisi, Zürih ve Londra konferanslarına Kıbrıs’iı Rumlar’ın temsilcisi olarak katıldı (1959), Yardımcılığına Türk toplumundan Fâzıl Küçük’ün getirldiği, Kıbrıs Cumhuriyeti’nin ilk Cumhurbaşkanı seçilen Makarios, Anayasa’da Türk toplumuna ilişkin hakların devlet düzenini dengesizliğe sürüklediğini ileri sürerek Anayasa’nın değiştirileceğini ilân edince, Türk toplumu bunu tepkiyle karşıladı; Rumlar da bunun üzerine Türkler’e karşı saldırıya geçti -Kanlı Noel Olayları- (1963). Rum saldırısının savaş niteliği kazanması Türk Hükümetini Kıbrıs’a askeri müdahale zorunda bırakınca Makarios gerilemek ihtiyacını duydu. Bu durumun, itibarını sarsmasına rağmen 1968’de yeniden Cumhurbaşkanı seçildi.

Makarios, 1974’te Grivas’ın ölümünden sonra kurulan EOKA-B Örgütü’nün tedhiş hareketlerinden Yunan Hükümeti’ni sorumlu görüyor, Kıbrıs Ulusal Muhafız Ordusu’ndakl Yunan subaylarının geri çekilmesini istiyordu; söz konusu subayların yönetimindeki ordu 14/15 temmuz 1974 gecesi düzenlediği bir hükümet darbesiyle yönetime elkoydu.

Rum Ulusal Muhafız Birliği bu darbeyle iktidara EOKA liderlerinden Nikos Sampson’u getirince, Makarios Kıbrıs’tan kaçarak Ağrotu (Akrotiri) İngiliz üssüne sığındı. Oradan da Malta’ya ve Londra’ya kaçtı. Aralık 1974’te Kıbrıs’a dönerek Kıbrıs Rum kesiminin liderliğini üstlendi. Üçüncü dünyâ ülkeleri liderleriyle görüşerek, onları büyük ölçüde kendi safına çekmeyi başardı. Kuzey Kıbrıs Türk Federe Devletinin kurulmasına şiddetle karşı çıkan Makarios, Türk Toplumunun lideri Rauf Denktaş’la Ocak 1977’de görüşmek zorunda kaldı. 3 Ağustos 1977’de Lefkoşe’de öldü.