III. Gustav Kimdir, Hayatı, Dönemi, Hakkında Bilgi

GUSTAF III (1746-1792)

İsveç kralı. Yargı ve yönetimle ilgili reformlar yapmıştır.

24    Ocak 1746’da Stockholm’de doğdu, 29 Mart 1792’de aynı yerde öldü. İsveç Kralı Frederik Adolf (1751-1771) ile Prusya Kralı Büyük Friedrich’in kızkardeşi Luisa Uttica’nm oğludur. İyi bir eğitim gördü. Aydınlanma Dönemi’nin görüşlerine uygun olarak yetiştirildi.

Frederik Adolf 12 Şubat 1771’de öldüğü zaman, Gustaf diplomatik bir kurulla birlikte Fransa’da bulunuyordu. Fransa’dan para yardımı konusunda söz olan Gustaf, Haziran 1771’de İsveç’e döndü ve tahta çıktı. Bu dönemde İsveç’te iki partili bir sistem vardı. Bu partiler Şapkalar ve Kepler takma adıyla anılıyordu. Gustaf Şapkalar ve Kepler arasındaki çekişmeleri ortadan kaldırmak istedi. Bir uzlaştırma komisyonu kurulduysa da başarılı olamadı. Kepler’ce yetkileri kısılmak istenen Gustaf, Rusya’nın da desteklediği bu partiyi ortadan kaldırmayı amaçladı. 19 Ağustos 1771’de Stockholm’deki subayların desteğini kazanarak, kansız bir darbeyle 21 Ağustos 1771’de duruma egemen oldu. Parlamento kapatıldı.

Gustaf, bundan sonra Aydınlanma Dönemi görüşleri doğrultusunda reformlara girişti. Yönetim ve yargı sistemi ile ilgili düzenlemeler yapıldı. İşkence yasaklandı. 1774’te basın özgürlüğü ve dinsel özgürlükler tanındı. 1775’te yoksullar korunarak, buğday ithali serbest bırakıldı. 1778 ve 1786’da parlamentoyu toplamasına karşın, mutlak bir hükümdar gibi davrandı. Rusya’nın Osmanlı Devleti ile savaşta olmasından yararlanarak, 1788 yazında Finlandiya’ya hareket etti. Rusya ile savaşı gerekçe göstererek, 21 Şubat 1789’da, Birlik ve Güvenlik Yasası’nı çıkarttı. Bu yasayla krallık otoritesi güçlendirildi. Danimarkalı-lar’ın sınırı geçmeleri üzerine Finlandiya’dan dönen Gustaf, 9-10 Temmuz 1790’da Ruslar’ı Swensksund deniz savaşında yendi. 14 Ağustos 1790’da Rusya ile Vârâlâ Antlaşması yapıldı. Ekim 1791’de de Rusya ile sekiz yıllık bir savunma antlaşması imzaladı. Fransız Devrimi’ne de karşı olan Gustaf’a mutlakiyetçiliği nedeniyle soylular da karşı çıkıyordu. Stockholm Operası’nda bir suikast sonucu öldürüldü.

Gustaf, ülkesinde sanatların gelişmesini teşvik etmiş, 1786’da İsveç Akademisi’ni kurdurmuştur. Özellikle tiyatro ile ilgilenmiş, kendisi de Voltaire etkisinde tiyatro oyunları yazmıştır.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi