II. Faysal Kimdir, Hayatı, Hakkında Bilgi -Irak Kralı-

Faysal II (1935-1958) Irak kralı (1939-1958).

Hâşimî ailesindendir. Bağdat’ta doğ­du. Büyük dedesi, Arap bağımsızlık ha­reketinin önde gelen isimlerinden Mek­ke Emîri Şerif Hüseyin’dir. Babası Gâzî’nin bir kazada ölümü üzerine küçük yaş­ta tahta çıktı (1939). 1939-1953 yılları arasında henüz reşîd olmadığından kral­lık yetkileri, kısa kesintiler dışında aynı aileden Abdülilâh tarafından kullanıldı. Tahta geçtiği yıl başlayan II. Dünya Savaşı’nda İrak İngiltere’nin yanında yer aldığı halde hükümet içinde Almanya tarafını tutanlar olduğu için görüş ayrılığı belirdi. Ordu, Kral Faysal’ın vasîsi olan Abdülilâh’ı yurt dışına göndererek onun yetkilerini devraldı ve nâibler meclisini toplayarak Şerif Şerefi krala vasî tayin etti. Bir müddet sonra İngiltere ile yeni bir antlaşma yapılarak eski vasî Abdüli­lâh tekrar görevine döndü. 1941 yılında Reşîd Ali tarafından başlatılan İhtilâlden sonra Kral Faysal tahsilini tamamlamak üzere İngiltere’ye gönderildi. 1943’te ana­yasada yapılan bir değişiklikle krala ge­rektiğinde başbakanı değiştirme yetkisi verildi. 1948’de İngiltere İle Portsmouth Antlaşması imzalandı. 1937’de İmzala­nan Sâdâbâd Paktı’ndan ayrı olarak Sov­yetler’e karşı bölgeyi korumak ve Ba­tı dünyasını desteklemek amacıyla Tür­kiye’nin de aktif rol aldığı bir savunma hattı oluşturmaya çalışıldı. Faysal bu maksatla Türkiye’yi ziyaret etti ve bunun sonucunda Bağdat’ta 24 Şubat 1955’te iki ülke arasında Bağdat Paktfnın özü­nü oluşturan bir antlaşma imzalandı. Bu antlaşmaya sonradan İran. Pakistan ve İngiltere’nin de katılmasıyla ittifakın tabanı genişledi. 1958 Şubatında Ürdün Kralı Hüseyin b. Tallâl ile müştereken Arap Federasyonu nu kuran Kral Faysal aynı yılın mayıs ayında bu federasyonun başkanı oldu. Ancak temmuz ayında vu­ku bulan bir ihtilâl sonucunda öldürül­dü. İhtilâli gerçekleştiren Abdülkerim Kasım tarafından Batılılar’ın isteklerine fazla boyun eğdiği ileri sürülerek suçla­nan Irak’ın üçüncü ve son kralı Faysal ile birlikte, Osmanlı Devleti’ne karşı bağım­sızlık hareketine girişen Şerif Hüseyin’in bağlı olduğu Hâşimî sülâlesi Hicaz ve Suriye’nin ardından Irak’ın idaresinden de çekilmiş oluyordu. II. Faysal’ın komşu­ları ile kurduğu Bağdat Paktı diğer Arap ülkelerini de harekete geçirmiş, Mısır ve Suriye’nin bir araya gelerek 1958’de Birleşik Arap Cumhuriyeti’ni kurmala­rında rol oynamıştır.

TDV İslâm Ansiklopedisi