İdrisi (coğrafyacı) Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

İDRİSİ (1100 – 1165) Arap, coğrafyacı ve gezgin. Hazırladığı dünya haritasıyla tanınmıştır.

Ebu Abdullah Muhammed b.Abdullah b.İdris, Septe’de doğdu, Sicilya’da öldü. Peygamber soyundan geldiği için Şerif el-Idrisi diye de tanınır. Kurtuba’da (Ispanya’da, Cordoba)öğrenim gördü. Coğrafya, ilm-i heyet (gökbilim), ilm-i hücum (yıldızbilim), tıp ve felsefe okudu.

Kuzey Afrika’yı, Mısır’ı, Anadolu’yu dolaştı. İstanbul’a geldi. Fransa, İngiltere, Finlandiya gibi Avrupa ülkelerini gezdi. Gezilerinin sonunda Norman Kralı II. Roger’ın davetlisi olarak uzun süre kralın Sicilya’da Palermo’daki sarayında yaşadı. Bundan ötürü İdrisi’ye es-Sakali (Sicilyalı) da denir. Kral için tüm ülkeleri betimleyen gümüşten bir küre yaptı. Ayrıca gezdiği ülkelerin coğrafyasını, bitkilerini, madenlerini, yollarını ve çeşitli özelliklerini anlatan Kitabü’r-Rucârî adh kitabını yazdı. Kitap daha sonra Nüzhetü’l-Müştâk fi Zikri’l-Emsâr adı altında kısaltıldı. Yapıt 70 paftalık haritasıyla ün kazanmıştır. Her harita yedi iklimden (bölgeden) birinin 1/10 parçasını gösterir. Haritalar yan yana konacak olursa o dönemde bilinen yerlerin tam bir haritası elde edilir, idrisi yapıtını hazırlarken İslam ülkelerine ait bölümlerde, geniş ölçüde eski coğrafyacılardan, özellikle İbn Havkal’dan alıntılar yapmıştır. Gezilerle tüccarlar tarafından Avrupa ülkeleri hakkında II. Roger için derlenen bilgilerden de yararlanmıştır. Kral I. Wil-helm için de Kitâbü’l-Memâlik adlı başka bir coğrafya kitabı yazmıştır.

• YAPITLAR (başlıca): Nüzhetü’l-Miiştâk fi Zikri’l-Em-sâr, (ö.s.), 1592; Kitâbü’l-Memâlik, (Köprüİü Kütüphanesi, No. 688).

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi