İbn Cebirol Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

İBN CEBİROL (11-yy) Endülüslü Arap filozof. Tanrı’nın evrensel özdek ve biçim olduğunu ileri sürmüştür.

1021’de Malaga’da doğduğu, 1069’da Valentia’da öldüğü sanılmaktadır. Yahudi kökenli bir düşünür olan İbn Cebirol’un yaşamı konusunda ayrıntılı bilgi yoktur. Yapıtlarının incelenmesinden Saragassa’da öğrenim gördüğü, şiir ve felsefeyle uğraştığı, kendinden önceki filozofları incelediği anlaşılmaktadır.

İbn Cebirol felsefeyle ilgili görüşlerini Yenbu’ul-Hayat (“Yaşamın Kaynağı”) adlı yapıtında açıklamıştır. Ele aldığı sorunlar felsefe ve tanrıbilimin geleneksel konularıdır. Bunlar da Tanrı, evren, insan, özdek, birey, töz, varlık, bilgi, biçim, ahlak, dirilik ve oluştur. Ona göre Tanrı evrensel özdek ve evrensel biçimdir. Bu niteliği dolayısıyla da ilk tözdür, bütün varlık türlerinin en yüksek aşamasında bulunur. Düşünce bu evrensel özdekten kurulmuştur, kendinden ayrılmayan birtakım özellikleri vardır. Bunlar ise varlık, kendi kendisiyle var olmak, özdeş olmak, türlülüğü içermek, her nesneye kendi özünü ve adını vermektir. Bu özellikler, ayrıca, var olan bütün nesnelerde bulunur. Onlarla ilgili bilgi de soyutlama yoluyla sağlanır.

Bilginin başlıca yöntemi görünenden yola çıkarak görünmeyeni kavramaktır. Bu da en aşağı varlıktan en yüksekte bulunana, Tanrı’ya doğru aşama aşama yükselmeyi sağlar. Evrensel özdek birdir, çokluk yalnız görünüş alanına yansıyan biçimdedir. Evrensel biçimin kavranması bütün varlık türlerinde bulunan özellikleriyle olur. Bu özellikler de, başka nesnelerde varlığını sürdürmek, içinde bulunduğu nesneye varlık kazandırmak, onda kendi özünü yitirmektir. Bu iki özellik de biçimle bağımlıdır. Özdekte de var olma özelliği bulunur, ancak bu gizil güç durumundadır, biçim ona eylemsel niteliğini kazandırır, onu eyleme dönüştürür.