I.Willem [Sessiz] Kimdir, Hayatı, Dönemi, Hakkında Bilgi

WILLEM I [Sessiz] (1533-1584)

Felemenkli devlet adamı. İspanyol egemenliğine karşı verilen bağımsızlık savaşının önderi ve Felemenk Cumhuriyeti’nin kurucusudur.

24 Nisan 1533’te Almanya Nassau’da doğdu, 10 Temmuz 1584’te Delft’te (bugün Hollanda’da) öldü. Nassau-Dillenburg Kontu VIII. Willem’in en büyük oğluydu. Çocukluk ve gençlik yılları Breda ve Brüksel’de özel öğrenim görerek geçti. Kuzeni Rene ölünce Orange Prensi sanını aldı. 1555’te İspanya kralı tarafından Devlet Konseyi’ne üye atandı. 1559’da Hollanda, Zeeland ve Utrecht eyaletlerine genel vali yapıldı. Ancak 1561’de, Flanders ve Artois’nın genel valisi Lamoral’le birlikte, İspanya Kralı II.Felipe’ye, Artois Piskoposu Granvelle’nin Mechlin başpiskoposu ve kardinali atanmasını sert bir dille eleştiren bir mektup göndererek, Ispanyol egemenliğine karşı duyduğu hoşnutsuzluğu açığa çıkardı. İspanya’dan özerklik isteyen soyluların, eyaletlerin yönetiminde etkin olmak amacıyla başlattıkları ve I.Willem’in de içinde yer aldığı hareket, ayrıcalıklarını tehlikede hisseden tüccarların ve yoksul halk kitlelerinin talepleriyle çakışarak kısa sürede yaygınlaşmaya başladı. Ertesi yıl, çok sayıda soylu, kardinale karşı bir birlik oluşturdu ve I.Williem’le Egmond ve Horn kontları, Granvelle görevde kaldığı sürece Devlet Konseyi’ne katılmayacaklarını açıkladılar.

İspanyol egemenliğine karşı başlayan protestolar o sırada yaşanan ciddi iktisadi durgunluğun yaygınlaştırdığı yoksulluk ve militan Calvincilik’in de etkisiyle hızla soyluların denetiminden çıktı. II. Felipe’ ııin, kuzeyde yaygın olan Protestanlık’a karşı takındığı hoşgörüsüz tavır, dinsel öğenin de ön plana
çıkmasına yol açtı. Katolikler ve Protestanlar arasındaki çatışmaları bastırmak üzere ülkeye gönderilen Alba dükünün 20.000 kişilik bir orduyla Brüksel’e girerek kitleler üzerinde terör uygulaması ve ağır vergiler koyması, 1568’de silahlı bir ayaklanmaya yol açtı.

Kısa süren bir başarıdan sonra Alba dükü tarafından bastırılan ayaklanma, 1572’de yoksulların, soyluların denetiminden bağımsız olarak, Rotterdam ın batısındaki Brielle limanını ele geçirmeleri üzerine yeniden hızla yayılmaya başladı. Bu dönemde, Fransa, İngiltere ve Almanya’nın desteğini sağlamak için yurt dışında bulunan I.Willem, geri dönerek Hollanda ve Zeeland eyaletlerinin denetimini ele geçirdi. Birkaçı dışında tüm kuzey eyaletlerinin de ayaklanmaya katılması üzerine, eyalet temsilcilerinden oluşan Genel Meclis oluşturuldu ve Alba dükünün Alkmaar ve Zuiderzee eyaletlerine karşı düzenlediği saldırılar püskürtüldü. Alba dükü 1573’te İspanya’ya geri dönmek zorunda kaldı.

Dış tehlike son bulduktan sonra yoğun iç çelişkilerle karşı karşıya kalan I.Willem, eyaletler arasındaki iktisadi ve dinsel ayrılıkları hoşgörü temelinde çözmeye çalıştı. 1579’da, özellikle İspanyol egemenliğine karşı direnen eyaletlerin önderliğinde, eyaletler arasında daha yakın bir birlik kurulması ve merkezi yönetimin güçlenmesini sağlamak için Utrecht’te bir antlaşma imzalandı. Birleşik Devletler ya da Felemenk Cumhuriyeti (bugün Hollanda) Genel Meclis’i, 1581 ’de İspanya’nın eyaletler üzerindeki egemenliğini yitirdiğini açıklayarak, resmen bağımsızlık ilan etti. Ancak, güney eyaletleri İspanyol Felemenki (bugün Belçika) adıyla İspanya’ya bağlı kalmayı sürdürdüler.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi