Tarihi Şahsiyetler

I. Wilhelm Kimdir, Hayatı, Dönemi, Hakkında Bilgi

WILHELM I (1797-1888)

Prusya kralı ve Alman imparatoru. Almanya’nın birliğinin sağlanmasından sonra ilk Alman imparatoru olmuştur.

22 Mart 1797’de Berlin’de doğdu, 9 Mart 1888’de aynı yerde öldü. Prusya Kralı III. Friedrich Wilhelm’m (d. 1797-1840) ikinci oğludur. 1813-1814 yıllarında Almanya’daki Fransız egemenliğine son vermek amacıyla I. Napoleon’a karşı yürütülen savaşa katılarak tümgeneral rütbesine yükseldi. 1825’te muhafız alayı komutanı oldu. 1840’ta çocuğu olmayan ağabeyi IV. Friedrich Wilhelm’in tahta çıkması üzerine Prusya prensi ve tahtın vârisi ilan edildi. Mart 1848’de Berlin’de devrimci ayaklanma başlayınca kısa bir süre İngiltere’de sürgünde kaldıysa da, Haziran 1848’de Prusya’ya geri dönerek düzenin sağlanmasını istedi ve 1849’da komuta ettiği askeri birliklerle Baden’deki ayaklanmayı bastırdı. Aynı yıl Ren Bölgesi-Westfalya’nın askeri valisi oldu. 1854’te mareşalliğe yükseltildi. Ağabeyi IV. Friedrich Wilhelm 1857’de geçirdiği bir felç sonucu akıl sağlığım yitirince devlet işlerinin yönetimini fiilen eline aldı; Kasım 1858’de de kral naibi ilan edildi.

Muhafazakâr görüşlere sahip olan, ancak ağabeyinin 1848 Devrimi sırasında ve ertesinde izlediği siyaseti başarısız bulan Wilhelm, eski hükümeti dağıtarak yeni bir hükümet kurdu ve ılımlı bir reform programı yürürlüğe koydu. Bu tutum mecliste çoğunluğa sahip olan Liberaller’in onu desteklemesine ve liberalizmde bir “Yeni Dönem”in başladığına inanmalarına yol açtı. Ancak geçen zaman Liberaller’i düş kırıklığına uğrattı. Wilhelm’in 1859’da orduyu güçlendirecek reformlar yapması için bütçeden daha fazla pay ayrılması isteği Liberaller’in ağırlıkta olduğu meclis tarafından reddedilince siyasal bir bunalım ortaya çıktı. Ocak 1861’de IV. Friedrich Wilhelm’in ölümü üzerine Prusya kralı olan I. Wilhelm, 1862 baharında atadığı yeni hükümetin de bunalıma çözüm getirememesi üzerine, oğlu lehine tahttan çekilmeyi düşündüyse de, 23 Eylül 1862’de, son çare olarak Otto von Bismarck’ı başbakanlığa atadı.

Bismarck parlamentoyu devre dışı bırakarak ülkeyi yönetmeye başladı ve hızla ordunun güçlendirilmesi işine girişti. Genel olarak Bismarck’la büyük bir uyum içinde olan I. Wilhelm, onunla dış’ politika konusunda zaman zaman anlaşmazlığa düştü. 1865’te Danimarka’dan alınan ve Prusya-Avusturya ortak yönetimi altına giren Schleswig-Holstein dükalıklarının yönetimi konusunda çıkan anlaşmazlıkları Avusturya’ya savaş açmak için bahane olarak kullanmak isteyen Bismarck’a karşı çıkıp, Avusturya’yla ittifakın sürmesinden yana tavır aldı. Ancak engelleyemediği savaşta Prusya’nın zaferi, Alman Birliği’ne giden yolda önemli bir adım oldu. 1870’te boşalan İspanya tahtı için Hohenzollern hanedanından I. Wilhelm’in akrabası prens Leopold’ün aday gösterilmesi Fransa’ yla Prusya arasında anlaşmazlık doğmasına yol açtı. Alman împaratorluğu’nun kurulabilmesi için Fransa’ nın yenilgisini zorunlu gören Bismarck, bu olayı ustalıkla kullanarak Fransa’nın Prusya’ya savaş açmasını sağladı. Ocak 1871’de Fransa’nın yenilgisiyle sonuçlanan savaşın ardından Versailles Sarayı’nda toplanan Alman prensleri Alman İmparatorluğu’nun kurulduğunu ilan ettiler ve I. Wilhelm Alman imparatoru oldu.

I. Wilhelm bu tarihten sonra Bismarck’ın izlediği iç ve dış siyasete hiçbir müdahalede bulunmadı. 1878’de onun uğradığı iki suikastin sorumluluğunu sosyalistlere yükleyen Bismarck, daha da sert bir iç siyaset gütmeye başladı. I. Wilhelm’in ölümünden sonra yerine oğlu III. Friedrich geçti.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi