Tarihi Şahsiyetler

I.Theodosius Kimdir, Hayatı, Dönemi, Hakkında Bilgi

THEODOSIUS I (347-395)

Roma imparatoru. Dağılmakta olan imparatorluğu bir arada tutmaya ve Hıristiyanlık’ı egemen kılmaya çalışmıştır.

11 Ocak 347’de İspanya’nın kuzeybatısındaki Cauca yakınında doğdu, 17 Ocak 395’te Milano’da öldü. Asker olan babasıyla birlikte Britanya, Galya ve Balkan seferlerine katıldı. 374’te komutan olarak Moesia Eyaleti’nde barbar saldırılarına başarıyla karşı koydu. Babasının saray entrikaları sonucu idam edilmesi üzerine 376’da İspanya’daki aile malikânesine çekildi. Doğu Roma İmparatoru Valens’in 378 Ağustos’unda Vizigotlar tarafından öldürülmesinden; sonra, Roma İmparatoru Gratianus kendisini yeniden göreve çağırdı. Gösterdiği askeri başarılardan dolayı 19 Ocak 379’da Roma imparatoru ilan edildi.

Önceleri Roma ordusunu toparlayarak düzeni sağlamaya çalıştıysa da, bir süre sonra barbar akınları-nın zor yoluyla durdurulamayacağını anlayarak Vizigotlar ile iyi ilişkiler kurmaya çalıştı. Gratianus’un öldürülmesinden sonra Britanya’daki birliklerce imparator ilan edilmiş olan Maximus 383’te Batı eyaletlerinin yönetimini ele geçirince, askeri gücünün yetersizliğinden dolayı onunla uzlaşma yoluna gitti. Ancak Maximus 387’de İtalya’yı işgal ederek kızkardeşiyle evlendiği Il.Valentinianus’u kaçmaya zorlayınca, ertesi yıl ordusuyla onun üzerine yürüdü ve kendisine sığınan Il.Valentinianus’u yeniden tahta geçirdi. İtalya’da kaldığı üç yıl içinde Doğu eyaletlerinin yönetimini 383’te augustus ilan ettiği büyük oğlu Arcadius’a bıraktı.

İmparatorlukta baş gösteren dinsel kargaşayı ortadan kaldırmak amacıyla İsa’yı Tanrı’nın bir parçası olarak gören 325 İznik Konsülü kararlarını bir fermanla resmi hale getiren I.Theodosius, İtalya’da kaldığı yıllarda Milano piskoposu Ambrose ile sıkı bir dostluk kurdu. Onun baskısıyla 391 başında putperest ayinlerini yasakladı. Constantinopolis’e dönüşünden kısa bir süre sonra ILValentinianus’un ölümü üzerine Frank kökenli Arbogast tarafından 392 yazında Batı Roma İmparatorluğu’na getirilen putperest aristokratların temsilcisi Eugenius’u tanımayı reddederek 393 başında ikinci oğlu Honorius’u augustus ilan etti.

Bu arada putperestliğe karşı daha sert önlemlere başvurarak çok sayıda tapmağı yıktırdı, İskenderiye’ deki ünlü Serapeum kitaplığını yaktırdı ve Olimpiyat Oyunları’nı kaldırdı. Bunun üzerine putperestliği sürdürmek isteyen güçler Nicomachus Flavianus’un komutasında birleşerek bütün İtalya’yı işgal ettiler. I.Theodosius 394 Mayıs’ında büyük bölümü barbarlardan oluşan ordusuyla Tuna ve Sava üzerinden İtalya’ya yürüdü. Frigidus Irmağı yakınındaki kanlı savaşı kazandıktan sonra ikiye ayrılmış olan imparatorluğu kendi yönetimi altında yeniden birleştirdi. İmparatorluğu paylaştırdığı iki oğlu için atadığı danışmanlar aracılığıyla bu birliği sürdürmek istedi. Ancak ölümünden sonra Arcadius’un danışmanları işbirliğine yanaşmadığından imparatorluk kesin biçimde ikiye ayrıldı.

I.Theodosius Ortodoks görüşlerin benimsenmesi için gösterdiği çabalardan dolayı kilise çevrelerinin övgüsünü kazanmış ve Magnus (Büyük) lakabıyla adlandırılmıştır.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi