I. Kosova Savaşı 1839 Nedenleri, Sonuçları, Önemi, Hakkında Bilgi

Türkler’in Balkanlar’da hâkimiyetini sağlayan, ilki 791 (1389), diğeri 852’de (1448) yapılan iki savaş.

Çirmen savaşıyla (1371) Balkanlar’a doğru ilerlemeye başlayan Osmanlılar’ın bu kesimde XX. yüzyılın başlarına kadar sürecek olan hâkimiyetlerinin iki önemli dönüm noktasını oluşturan bu savaşlar aynı yerde yapıldığı için kaynaklarda I ve II. Kosova savaşları olarak anılır. Bunların her ikisinde de müttefik birliklerle karşı karşıya gelinmiş olup ilkinde Sırplar, ikin­cisinde Macarlar öncülük yapmıştır. Bir meydan muharebesi özelliği taşıyan sa­vaşlardan özellikle I. Kosova Savaşı, ikin­cisine göre gerek sebepleri gerekse oluş şekli ve sonuçlan itibariyle ön plana çık­mış, çeşitli tartışmalara yol açmış ve Sırp tarihçiliği açısından millî bilinci ha­zırlayan bir dayanak noktası olarak gö­rülmüştür.

I. Kosova Savaşı. Osmanlılar’ın Rume­li yakasına ilk geçişleri sırasında Balkanlar’da Stephan Duşan’ın kurduğu devlet 13S5’te onun ölümüyle parçalanmış ve bu yörede bağımsız feodal prenslikler or­taya çıkmıştı. Bunlardan biri olan ve Morova nehri civarında hâkimiyet kuran Sırp Kralı Lazar, 1371 ‘de Duşan’ın oğlu ve ha­lefi Kral Uroş’un ölümü üzerine giderek sivrildi ve Sırbistan’da önemli bir güç oda­ğı haline geldi. Ancak Çirmen zaferinden sonra I. Murad’ın baskısı karşısında onun hâkimiyetini kabul etmek zorunda kaldı. Son yapılan incelemeler, onun Osmanlı vasallığından ayrılarak Bosna Kralı Tvrtko ve diğer bazı despotlarla Osmanlılar aley­hinde bir ittifak kurduğu ve birlikte ha­reket etme çabası içinde bulunduğu yo­lundaki bilgilerin tartışmalı olduğunu or­taya koyar. Genel olarak kaynaklar. I. Murad’ın Lazar üzerine yürüyüp Kosova’da onunla çarpışmasını 790’da (1388) Os­manlı birliklerinin Ploçnikte yenilgiye uğ­ramasına bağlar. Buna karşılık Niş’in ku­zeybatısındaki Ploçnikte Osmanlı ordusu­nun karşılaştığı Sırplar ile küçük bir ça­tışmaya girdiği ve hemen ardından 1386 Ekim sonlarında Niş şehrini ele geçirdiği, 1388’deki yenilginin sebep gösterildiği savaşın Bleka’da Bosna Kralı Tvrtko ile ya­pıldığı, bunun üzerine I. Murad’ın Lazar ile Tvrtko arasında gizli bir iş birliği oldu­ğu zannına kapılarak doğrudan Lazar’ın üstüne yürüdüğü ileri sürülür. Bununla bir­likte kaynakların tahlili, Lazar ile Tvrtko arasında Osmanlı karşıtı bir İttifak oluş­turulduğunu gösterir. I. Murad’ın bu ha­reketi, bir vasalın alenî isyanına karşı bir hareketten ziyade Osmanlı sınırlarında baş göstermesi muhtemel bir tehlikenin ortadan kaldırılmasına yönelik olmalıdır. I. Murad’ın Kosova ovasına yürüdüğü sı­rada Lazar onu karşılamak üzere değişik milletlerden savaşçıların da yer aldığı or­tak birliklerini toplamıştı. Sırp, Bosna, Hırvat, Arnavut. Bulgar, Macar, Çek as­kerlerinden oluşan müttefik kuvvetleriyle vasal hale gelmiş olan Anadolu beylikleri, Makedonya’dan Kral Marko, Bulgaris­tan’dan Kostantin Dejanovtf’in askerleri­nin de yer aldığı Osmanlı ordusu Kosova ovasında karşı karşıya geldi. Osmanlı or­dusunun asker sayısı kaynaklarda genel­likle çok abartılı olarak verilir. Muhteme­len iki tarafın kuvvetleri birbirine denk olup karşılıklı olarak asker sayısı 30.000’i biraz geçiyordu. Savaşın tarihi de tartış­malıdır. Batı kaynaklarında 15 Haziran 1389 (19 Cemâziyelâhir 791) tarihi genel olarak kabul görmekle birlikte bunun eski takvime dayalı olması sebebiyle 28 Haziran’a rastgeldiği üzerinde de durulmak­tadır. Savaş düzeni hakkında Osmanlı kaynaklarında yer alan bilgiler karışıktır. Osmanlı ordusunun merkezinde padişah ve yeniçeriler, sağ kolda Şehzade Bayezid, sol kolda Anadolu beylikleri askerle­riyle Şehzade Yâkub bulunuyordu. Sırplar ise Lazar merkezde, sağda damadı Vuk Brankovic solda Bosna Kralı Tvrtko’nun askerleri yer alacak şekilde yerleşmiş­lerdi.