I. Abdurrahman Kimdir, Hayatı, Dönemi, Hakkında Bilgi

Ebü’l-Mutarrif Abdurrahmân ed-Dâhil b. Muâviye b. Hişâm (ö. 172/788) Endülüs Emevî Devleti’nin kurucusu (756-788).

113 (731) yılında Dımaşk yakınların­da Deyrihannâ’da doğdu. Annesi Râh, Berberi Nefzâ kabilesine mensup bir câriye idi. Küçük yaşta babasını kaybet­tiği için dedesi Halife Hişâm’ın yanında büyüdü. Abbasî katliamından kurtul­duktan sonra bir süre Fırat civarında gizlendi. Niyeti doğuya kaçmaktı, fakat Abbasî askerlerinin kendisini takip etti­ğini öğrenince azatlı kölesi Bedr ile bir­likte Suriye, Filistin ve Mısır üzerinden İfrîkıyye’ye ulaşmayı başardı. İfrîkıyye Valisi Abdurrahmân b. Habfb el-Fıhrî, Abbâsîler’e karşı olmasına rağmen, ba­ğımsızlığını kazanmak arzusunda oldu­ğu için Abdurrahmân b. Muâviye’nin Kayrevan’da kalmasına izin vermedi. Bunun üzerine bir süre Berka’da kalan Abdurrahmân buradan Tâhert’e, ora­dan da Fas’ın Akdeniz sahilinde yaşa­yan Nefzâ kabilesinin yanına gitti.

Abdurrahman. Kuzey Afrika’da bek­lediği desteği bulamayınca Endülüs’e geçmeye karar verdi. Ancak, önce yanından hiç ayrılmayan azatlı kölesi Bedr’i göndererek durumu öğrendikten sonra hareket etmenin daha uygun ola­cağını düşündü. Bedr. Haziran 754’te İspanya’ya geçti; Emevî taraftarı olan kumandanlardan Ubeydullah b. Osman ve Abdullah b. Hâlid ile görüşerek Abdurrahman’ın mesajını iletti. Bu iki ku­mandan, Emîr Yahya b. Buhfu da ara­larına alarak Endülüs’ün önemli simala­rından Sarakusta (Saragossa) Valisi Sumeyl’den yardım istemeye karar verdi­ler. Sumeyl ilk görüşmede Abdurrahman’ın Endülüs’e gelmesini destekleye­ceğini belirtmesine rağmen daha sonra fikrinden vazgeçti. Bunun üzerine onlar da Yemen asıllı kabilelerin yardımını sağlama yoluna gittiler. Bu kabileler Abdurrahman’ı Endülüs’e davet ederek ona her hususta yardım edeceklerine dair söz verdiler.

Abdurrahman b. Muâviye. Endülüs’­ten gerekli yardım vaadlerini alınca, gönderilen bir gemi ile 1 Rebîülevvel 138 [14 Ağustos 755] tarihinde Gırnata sahillerinde Münekkeb’e (Almunecar) çıktı. Burada Ubeydullah b. Osman ile Abdullah b. Hâlid tarafından karşılandı ve Ubeyduliah’ın elinde bulunan Torrox Kalesi’ne götürüldü. Abdurrahman in Endülüs’e geçtiğini haber alan Vali Yû­suf el-Fihrî, çeşitli vaadlerde buluna­rak onu siyasî emellerinden vazgeçirmek için bir heyet gönderdi ise de so­nuç alamadı. Abdurrahman. idareyi bir an önce ele geçirmek için harekete geçti. Şezüne (Sidonia) ve İşbîliye (Sevilla) üzerinden Kurtuba’ya doğru ilerler­ken taraftarlarının sayısı süratle arttı. 11 Mayıs 756 tarihinde Vâdilkebîr (Guadalquivir) nehri sahiline ulaşarak karar­gâh kurdu. Yûsuf el-Fihrî de şehirden çıkarak nehrin diğer sahilinde Musâre mevkiine geldi. Barış için karşılıklı elçiler gönderilmesine rağmen Abdur­rahman kesin olarak savaş kararını ver­mişti. Gece karanlığından faydalanarak bütün birliklerini nehrin karşı tarafına geçirdi ve 15 Mayıs sabahı Yûsuf el-Rarinin üzerine saldırdı. İki taraf arasın­daki kanlı savaş Abdurrahman’ın galibi­yetiyle sona erdi ve bu zafer ona Kurtubanın kapılarını açtı. Böylece Endülüs Emevî Devleti’nin temelleri atılmış oldu.