Hz. İbrahim Peygamber Kimdir, Hayatı -İslamda ve Kurana Göre- Hakkında Bilgi

İbrahim. Yahudilik, Hıristiyanlık ve İslâm’ın müştereken kabul ettiği büyük peygamber.

Hz. İbrahim, Kur’ân-ı Kerîm’de kendisinden en çok söz edilen ülü’l-azm peygamberlerden biridir. Ancak Kur’an peygamberlere ilişkin açıklamalarında ta­kip ettiği, muhataplarının dinî ve ahlâkî yönden aydınlanmasını ve ders almasını amaçlayan genel yöntemine uygun olarak İbrahim’den bahsederken de -Tevrat’ta olduğu gibi kronolojik akışa göre bilgi vermek yerine- çeşitli sûrelerde münase­bet düştükçe onun genel inanç tarihinde­ki yerini, öğretisinin ana hatlarını ve özel­liklerini, tebliğ faaliyetleri ve yöntemleri­ni, kişiliğinin dinî, ahlâkî, içtimaî ve ailevî boyutlarını tanıtmış, bu konularla ilgisi ölçüsünde hayatından da bazı kesitler vermiştir.

Hz. İbrahim, Kur’an ve hadislerde sade­ce “İbrâhîm” şeklinde anılırken diğer İslâmî kaynaklarda bu adın “İbrâhâm”, “İbra­him” ve “İbrahem” telaffuzlarına da rast­lanmaktadır. “İbrâhûm”. “İbrâhum” ve “İbrâhem” söyleyişlerini ekleyerek bu farklılığın sayısını yediye çıkaranlar da vardır. Arap dilcileri “İbrâhîm” kelimesi­nin Arapça olmadığını kabul ederek men­şeini araştırmışlardır. Mâverdî ve Ebü’l-Bekâ, kelimenin Süryânîce olduğunu ve “eb rahîm” (merhametli baba) anlamına geldiğini kaydetmektedir. Fakat çağdaş araştırma­cılar kelimenin aslının İbrânîce Abraham olduğunu belirtmektedirler.

İslâmî kaynaklarda Hz. İbrahim’in şece­resi İbrahim b. Târih (Terah) b. Nâhor b. Sârûğ (Serûc) b. Erğu (Reu) b. Fâliğ (Peleg) b. Âbir Eber b. Şâleh (Şelah) b. Fînân (Kaynân) b. Erfahşed (Arpakşad) b. Sâm b. Nûh şeklinde verilmektedir Kur’ân-ı Kerîm’de babasının adı Âzer olarak geçmekte ve onun putperest olduğu bildirilmektedir.[En’âm 6/74] Kur’an ve hadisler dışındaki İslâmî kaynaklarda Hz. İbrahim’in babasından hem Âzer hem de Kitâb-ı Mukaddes’teki gibi Târih (Tarah) diye söz edilmekte, an­nesinin adı Ûşâ, Nûnâ ve Ebyûnâ olarak gösterilmektedir.

Tarih ve tefsir kitaplarında, Hz. İbra­him’in Ahvaz bölgesindeki Sûs’ta veya Bâ-bil’deki Kûsâ denilen yerde yahut Kesker sınırındaki Verkâ’da doğduğu, daha son­ra babasının onu Nemrûd’un bulunduğu Kûsâ’ya götürdüğü ileri sürülmektedir. Harran’da dünyaya geldiği ve babasının kendisini Bâbil’e götürdüğü de rivayet edilir. İbn Sa’d’ın nakletti­ğine göre babası aslen Harranlı olup bu­radan Hürmüzcird’e göç etmiş, İbrahim burada doğmuştur. Bugünkü Urfa şehrine tarih içinde Edes-sa, Orhai. Urhay ve Ruha adlarının veril­diği bilinmektedir. Tevrat’ta Hz. ibrahim’e gösterilen hedefle takip et­tiği güzergâh dikkate alındığında doğdu­ğu şehrin Kaldeliler’in Ur şehri değil bu­günkü Urfa olması, orada doğup ateşe atılmış, ardından Harran’a ve buradan da Filistin’e gitmiş bulunması daha mâkul görünmektedir.