Tarihi Şahsiyetler

Hz. Aişe Kimdir, Kısaca Hayatı, Özellikleri, Hakkında Bilgi

AYŞE (613-678), Hz. Muhammed’in ikinci eşi. Dört Halife dönemi siyasi olaylarında önemli rol oynamıştır.

Mekke’de doğdu, Medine’de öldü. Halife Ebû Bekir’in kızıdır. İlk eşi Hatice’nin ölümünden sonra Hz.Muhammed’e evlenmesini, bekar olarak Ayşe’yi, dul olarak da Şevde bint Zem’a’yı almasını önerdiler. Hz. Muhammed, Ayşe’yi Ebubekir’den istedi. Ama Cübeyr b. Mut’ım’a sözlü olduğundan bir süre beklemesi gerekti. Hicretten (622), iki ya da üç yıl önce evlendiler. Ayşe o sırada altı yedi yaşlarındaydı. Çocuğu olmayan Ayşe, kız kardeşinin oğlu Abdullah’la künyelendiğinden, Ummü Abdullah olarak anılır.

Hz. Muhammed, eşlerinden birini kur’a ile seçip seferde yanında bulundururdu. Beni Müstalik seferinden dönerken, Ayşe deve üzerinde bir Mahve’de (deve üzerine konan ve içinde oturacak yer bulunan perdeli bölme) seyahat ediyordu. Medine’ye yakın bir yerde konakladılar. Ayşe, abdest almak için konak yerinden uzaklaştı. Döndüğünde Yemen’den gelme gerdanlığını düşürdüğünü gördü. Mahve’nin perdelerini kapalı unutup gerdanlığı aramaya gitti. Mahve’yi kapalı görüp Ayşe’nin içinde olduğunu sanan ordu hareket etti. Ayşe dönünce, herkesi gitmiş buldu. Kendini aramaya gelmelerini bekledi ama kimse gelmedi. Oradan geçen Safvan b. Mu’attal, Ayşe’yi devesine bindirip götürdü. Yalnız başına genç bir adamla görünmesi büyük dedikodulara yol açtı (İfk Olayı). Hz.Muhammed, Halife Ali ve Usame b.Zeyd’e ne yapması gerektiğini danıştı. Ali boşanmasını önerdi. Usame ise, Ayşe’nin suçsuz olduğunu söyledi. Ayşe’nin temiz ve namuslu olduğunu belirten âyetler gelinceye kadar (Nur, XXIV/11, 22) aralarına soğukluk girdi.

Hz. Muhammed, öldüğü zaman Ayşe on sekiz yaşındaydı. Saygı duyulan bir kişiliği vardı. Din konularında bilgisinden yararlanılırdı. İlk iki halife döneminde siyasal olaylara karışmadı. Halife Osman’a karşıydı. Osman evinde kuşatıldığı zaman (Yevmü’d-dâr olayı) Ayşe Hacca gitmişti. Medine’ye dönerken, Osman’ın şehit edildiğini ve Ali’nin halife seçildiğini duyunca Mekke’ye geldi. Osman’ın öcünü almak amacıyla Müslümanlar’ı Ali’ye karşı ayaklandırmak için çaba gösterdi. Talha ve Zübeyr ile ordu ve silah toplayarak Basra’ya hareket etti. Ali ile Talha ve Zübeyr arasındaki savaşta Ali galip geldi. Savaşın en hızlı bölümü Ayşe’nin devesi etrafında oldu (656). Talha, Zübeyr, Ayşe’yi koruyan yetmiş kişi ve deve öldürüldü. Bu olaya, Cemel (deve) Vak’ası denir.

Ali, bu savaşta ölenleri saygıyla gömdürdü. Ayşe’nin kırk kadınla Medine’ye dönmesini, kendisine gereken her şeyin verilmesini emretti. Bundan sonra siyasi olaylara pek karışmayan Ayşe, 678’de Medine’de öldü. Ayşe, hadis rivayet edenlerdendir. Rivayet ettiği hadisler 2200’ü bulmaktadır. Hz. Muhammed’in özel yaşamıyla ilgili hadislerin çoğu Ayşe tarafından rivayet edilmiştir. Hatalı rivayet edildiği kanısına vardığı hadislere eleştiriler yöneltmiştir. Belleği, her olay karşısında bir şiir söyleyecek kadar güçlüydü.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi