Hüsrev Gerede Kimdir, Biyografisi, Hayatı, Eserleri

GEREDE, Hüsrev (1888-1962)

Türk asker ve siyaset adamı. Kurtuluş Savaşı sırasında Mustafa Kemal’in yakın çalışma arkadaşlarındandır.

12    Mart 1888’de Edirne Karaağaç’ta doğdu, 22 Mart 1962’de İstanbul’da öldü. Ferik Mehmed Ali Paşa’nın oğludur. 1908’de Harp Akademisi’ni bitirdi. 1912’de Balkan Savaşı’nda 7. Tümen kurmay başkanlığı görevine atandı. 1913’te Trakya sınırını belirleyen komisyonda üyelik yaptı ve aynı yıl Atina büyükelçiliği askeri ateşesi oldu.

I. Dünya Savaşı’nda Doğu Cephesi’nde Kafkas Orduları harekât şube müdürlüğüne atandı. Savaşın sonunda Trabzon’da toplanan Kafkas Sulh Komisyonu’nda görev aldı. Kâzım Karabekir’in komutasındaki 15. Kolordu’da kurmay başkanlığı yaptı. 19 Mayıs 1919’da Mustafa Kemal’le birlikte Samsun’a çıkanlar arasında yer aldı. Erzurum ve Sivas kongreleri ile Heyet-i Temsiliye çalışmalarına katıldı. Son Osmanlı Meclis-i Mebusanı’nda Trabzon mebusu olarak Anadolu ve Rumeli Müdafa-i Hukuk Cemiyeti’ni temsil eden Hüsrev Gerede ilk Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne de Trabzon milletvekili olarak katıldı.

Kurtuluş Savaşı’nda Bolu ve çevresi genel müfettişliği ve komutanlığını üstlendi. Bu sırada çıkan ayaklanmayı bastırmada gösterdiği başarı nedeniyle daha sonra Atatürk tarafından kendisine Gerede soyadı verildi.

Bir süre Ankara mevki komutanlığı yaptı. 1924’te askerlikten ayrılarak II.Dönem Urfa (1923-1927), V.Dönem Sivas (1935-1939) milletvekili olarak TBMM’de görev aldı. Bu arada Budapeşte (1924-1926), Sofya (1926-1930), Tahran (1930-1934), Tokyo (1936-1939), Berlin (1939-1942), Rio de janeiro (1947-1949) büyükelçiliği yaptı. Dışişleri alanında özellikle Japonya ve İran’la ilişkilerin geliştirilmesinde önemli katkısı oldu.

•    YAPITLAR (başlıca): Türk-Nippon Dostluğunun Sonsuz Hatırası Ertuğrul, 1937; Siyasi Hatıralarım, Uran, 1952; Mübarek Ertuğrul Şehitlerimiz ve Muhteşem Anıtları, 1956.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi