Tarihi Şahsiyetler

Hüseyniler Ailesi Kimdir, Hakkında Bilgi

Hüseynîler. Tunus’ta 1705-1735 ve 1756-1957 yılları arasında yönetimde bulunan Türk asıllı aile.

Ailenin kurucusu Tunus Bey’i Hüseyin Paşa ile yeğeni Ali Paşa arasındaki reka­bet yüzünden Tunus Arapları ve kabilele­ri iki gruba ayrıldı; Hüseyniyye denilen Hü­seyin Paşa taraftarları ile Bahşiyye deni­len Ali Paşa taraftarları arasındaki siyasî bölünme sonraki devirlerde de sürdü. Ce-zayirliler’in yardımı ile Tunus’un yöneti­mini ele geçiren Ali Paşa (1735), onlara vergi vermeyi ve sınırlarında tahkimat yapmamayı taahhüt etti. 1741’de batı­daki Cenevizlilerin mercan avladıkları Teberke’yi ve halkı Fransız olan Tamberf i zaptetti. 1752’de oğlu Yûnus Bey’in ayak­lanması üzerine ülkede büyük karışıklık­lar baş gösterdi. Yûnus Bey babası ile yap­tığı savaşta yenilerek Cezayir’e kaçmak zorunda kaldı. Ali Paşa diğer oğlu Meh-med’i Tunus’a “vatan beyi” (Tunus sancak beyi) olarak tayin etti. Ancak Cezayir’de bulunan ve yeni Cezayir dayısı Ebûseb’a Ali Paşa’dan yardım gören Hüseyin Paşa’-nm oğulları Mehmed ve Ali beyler 1756′-da geri dönüp Tunus’u zaptettiler. Ali Pa­şa kaçmak isterken oğlu Mehmed ve to­runlarıyla birlikte öldürüldü. 31 Ağustos 1756’da Hüseyin Paşa’nın oğlu Mehmed Bey Tunus dayılığına seçildi; Ali Bey de va­tan beyi oldu. Böylece Tunus’un idaresi tekrar Hüseynîler’e geçti. Osmanlı Devle­ti Eylül 1758’de Mehmed Paşa’nın Tunus beylerbeyiliğini tasdik etti. Mehmed Pa­şa’nın 1 i Şubat 1759’da ölümünden son­ra beylerbeyilik ve dayılık paşa unvanıyla birlikte Ali Bey’e verildi. İlk on yılı sükûnet içinde geçen Ali Paşa’nın daha sonra Kor­sika adasına yönelik korsan hareketleri yüzünden Fransa ile arası açıldı. 1770’te bir Fransız donanması Tunus’u bombala­dı ve ülke kıyılarını üç ay süreyle abluka altına aldı. Osmanlı Devleti. Rus savaşı se­bebiyle Tunus’tan donanma ve asker yar­dımı isteyince Fransa ile 2 Eylül 1770’te barış yapıldı. Ali Paşa, ağabeyi Mehmed Paşa’nın vasiyeti üzerine Mahmud ve İs­mail adındaki iki küçük oğlunu himayesi­ne almıştı; çocuklar büyüyünce beylik on­lara kalacaktı. Ancak Ali Paşa bu vasiye­te uymadı ve kendi oğlu Hammûde’nin beyliğe geçmesine çalıştı, önce çok iyi bir eğitim görmüş olan oğlunu devlet işlerine soktu ve ona vatan beyliğini verdi; resmî yazılar Ali Paşa adına yazılıyor, fakat Ham-mûde Bey tarafından imzalanıyordu. Da­ha sonra İstanbul’a oğlunun kendi yerine geçmesini önerdi. Önerisi kabul edilerek Tunus beylerbeyiliği fermanı ile hil’at gön­derildi. Ali Paşa 26 Mayıs 1782’de ölünce­ye kadar yeğenlerini korudu ve ölürken de aynı şekilde davranması için oğluna va­siyette bulundu.

İlgili Makaleler