Hüseyinzade Ali Turan Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

TURAN, Hüseyinzade Ali (1864-1941)

Türk hekim ve siyaset adamı. Türkçülük akımının öncülerindendir.

Bakû’nun (bugün Azerbaycan SSC’de) Salyan (bugün Salyany) ilçesinde doğdu, İstanbul’da öldü. Babası Tiflis Müslüman Mektebi öğretmenlerinden Molla Hüseyin’dir. İlköğrenimini bu okulda tamamladıktan sonra Rus okullarında öğrenim gördü. 1889’da St.Petersburg (bugün Leningrad) Üniversitesi Fiziko-Matematik Fakültesi’ni bitirdi. Daha sonra İstanbul’a giderek 1895’te Askeri Tıbbiye’den tabip yüzbaşı olarak çıktı. Haydarpaşa Hastahanesi’nde deri ve frengi mütehassıs muavinliği yaptı. 1897 Osmanlı-Yunan Savaşı sırasında Tesalya bölgesinde askeri hekim olarak çalıştı. 1903’te İttihat ve Terakki Cemiyeti’yle ilgisi olduğu savıyla izlenmeye başlandığından Kafkasya’ya kaçtı.

Bakû’da günlük Hayat ve Füyûzat adlı gazeteleri çıkardı. Rusça çıkan Kaspi gazetesinin başyazarlığını ve Saadet Mektebi’nin ders nazırlığını yaptı. 1909’da İstanbul’a döndü. İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin genel merkez üyeliğinde bulundu. I.Dünya Savaşı sırasında Yusuf Akçura’yla birlikte Turan Heyeti adlı kurulla Orta Avrupa’da propaganda gezisine katıldı. Aynı amaçla Azerbaycan’a giderek bağımsız bir devlet kurulması için çalışmalarda bulundu. 1926’da İstanbul Darülfünunu’nda tıp profesörlüğüne atandı. 1931’de emekli oldu ama 1933’e değin vekâleten ders vermeyi sürdürdü. Tıbbi konulardaki çalışmalarının yanı sıra Çehov’dan bir uyarlaması, Goeche, Heine ve Adam Smith’ten çevirileri vardır.

• YAPITLAR (başlıca): Abd-i Gılaf ve Mahfaza, 1906; Garbın iki Destanında Türk, 1926.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi