Edebi Şahsiyetler

Hüseyin Sadettin Arel Kimdir, Biyografisi, Eserleri, Hakkında Bilgi

AREL, Hüseyin Sadettin (1880-1955)

Türk musiki bilgini, besteci. Türk musikisinin dayandığı sistemi açıklayan ilk kuramcılardan biri, geleneksel sistem içinde çoksesliliğe yönelen ilk Türk bestecisidir.

İstanbul’da doğdu. Anadolu kazaskerlerinden Mehmed Efendi’nin oğludur. İzmir İdadisi’ni bitirdi; ayrıca Arapça olarak medrese bilimleri okudu, medreseden “icazetname” (diploma) aldı. 1906’da İstanbul Hukuk Mektebi’ni birincilikle bitirip, o zamanki kurala göre, altın “Maarif madalyası” ile ödüllendirildi.

İzmir Vilayeti Özel Kalem Müdürlüğü ile Adliye Nezareti’nde çeşitli görevlerde bulunduktan sonra, İstanbul’da Deniz Ticareti Mahkemesi üyeliğine (1909), ardından Adliye müfettişliğine atandı.Wash-ington’da toplanan Uluslararası Hukuk Kongresi’ne hükümet temsilcisi olarak katıldı (1910). Adliye Ceza İşleri müdürlüğüne, birbuçuk ay sonra da Adliye müsteşarlığına getirildi (1911). Ertesi yıl müsteşarlıktan ayrıldı. Şura-yı Devlet üyesi (1913), Tapu Kadastro genel müdürü (1914), Şura-yı Devlet Tanzimat Dairesi başkanı (1915) oldu. 1918’de Şura-yı Devlet’ in (Danıştay) kaldırılması üzerine görevinden çekildi; daha sonra hiçbir resmi görev almadı, yaşamının sonuna değin avukatlık yaptı.

1908’de Meşrutiyet’in ilanından sonra Şehbal, 1939’da Türklük adlı dergileri çıkardı; birincisi 100 sayı, İkincisi 15 sayı yayımlanabilen bu dergilerde müzik ve kültür konularında çeşitli yazılar yazdı. 1943’te beş yıllık bir sözleşmeyle İstanbul Belediye Konservatuvarı başkanlığına getirildi. Sözleşme süresi dolunca görevinden ayrılarak İleri Türk Musikisi Konservatuvarı Derneği’ni kurdu. 1948’den sonraki yazılarını, bu derneğin yayın organı olan Musiki Mecmuası’nda yayımladı. Türk Filarmoni Derneği’ nin de kurucusu ve ilk başkanıdir.

Arel, müziğe mandolin çalarak başladı. Batı notasını öğrendikten sonra, İzmir’de Şeyh Cemal Efendi’den, İstanbul’da besteci Şekerci Cemil Efendi’ den ud dersleri aldı. Ney, nısfiye, girift, tambur, keman, kemençe, piyano üzerinde de çalıştı. 1907-1909 arasında Edgar Manas’dan armoni, kontrpuan, füg dersleri aldı. Kompozisyon, orkestralama, çalgıla-ma gibi Batı müziği konularını kendi çabasıyla, klasik ve dini Türk musikisini de daha çok zamanın tekke şeyhlerinden, özellikle Hüseyin Fahreddin Dede’den öğrendi.

Arel’in çalışmaları, bir yazar ve öğretmen, bir kuramcı ve bir besteci olarak yaptıklarıyla, üç yönden ele alınabilir.