Hurşid Ahmet Paşa Kimdir, Hayatı, Dönemi, Hakkında Bilgi
Hurşid Ahmed Paşa (ö. 1238/1822) Osmanlı sadrazamı.
Rumeli Valisi Selim Sırrı Paşa’nın azatlı kulesidir. Önce Reîsülküttâb Râsih Efendi’ye, daha sonra Kaptanıderyâ Küçük Hüseyin Paşa’ya intisap etmiştir, lll. Selim tahta çıktıktan sonra (1789) mabeyincilik, tebdilcilikve başçuhadarlık görevlerinde bulunan efendisi Hüseyin Paşa kap-tan-ı deryalığa tayin edilince (1792) muhtemelen onun yerine başçuhadar oldu. Napolyon’un Mısır’ı işgali üzerine (1798) Küçük Hüseyin Paşa ile birlikte Mısır seferine katıldı. Seferden sonra Hüseyin Paşa onu mîr-i mîrânlık rütbesiyle İskenderiye mutasarrıflığına tayin ettirdi 1802. Rumeli askeriyle birlikte Mısır seferine katılan ve Vali Hüsrev Paşa’yı makamından uzaklaştırarak kaleyi ele geçiren “serçeşme” Kavalalı Mehmed Ali Paşa’nın davetini kabul ederek Kahire’ye gitti (21 Mart 1804). Mehmed Ali Paşa’nın Babıâli nezdinde yaptığı müracaat üzerine de Mısır valiliğine getirildi (Mayıs 1804). Herhangi bir rütbesi olmadığından kendi nüfuzu altında bulunacak valilerin iş başına getirilmesine çalışan Mehmed Ali Paşa Mısır’ın gerçek hâkimi, Hurşid Paşa da onun ihtiyaçlarını karşılamakla görevli bir memur mevkiindeydi. Hurşid Paşa, Mehmed Ali Paşa’nın nüfuzunu kırmak için Şam taraflarından asker getirtti (Mart 1805). Ancak bu askerin kendisine karşı kullanılacağını anlayan Mehmed Ali Paşa da onun aleyhine çalışmaya başladı. Mehmed Ali Paşa’nın, Mısır’daki Kölemen beylerine karşı elde ettiği başarılarından sonra Hicaz’da büyük tehlike oluşturan Vehhâbîler ile yapılacak mücadele dolayısıyla vezâret rütbesi verilerek Cidde valiliğine tayin edilmesi Hurşid Paşa ife aralarındaki geçimsizliği daha da arttırdı. Hurşid Paşa, bu yoldaki emirnameyi açıklamadan önce ulemâ ve şeyhleri toplayarak Mehmed Ali Paşa’nın karışıklık çıkarmaya çalıştığını, kendisinin dayandığı Arnavut askerlerinin ülkelerine dönmeleri gerektiğini, aksi halde Mısır dışına çıkarılmaları konusunda elinde padişah tarafından verilmiş yetki belgesinin bulunduğunu bildirdi. Mısır’dan çıkmak İstemeyen Mehmed Ali Paşa’nın Şam’dan gelen askerleri de elde ederek şehri ele geçirmesi üzerine Hurşid Paşa Babıâli’den gönderilen emri açıklamak zorunda kaldı.
Mehmed Ali Paşa’nın Cidde valiliğine tayin edildiğini bildiren Hurşid Paşa ona hil”at giydirdi (10 Mayıs 1805). FaKat merasimden sonra konağına dönerken Mehmed Ali Paşa’nın askerlerinin aleyhte te-zahüratıyla karşılaştı. Sokaklara dökülen halk ve askerler de Mehmed Ali Paşa’nın lehinde gösteri yaptılar. Mısır ulemâsı ve şeyhleri Hurşid Paşa’dan görevini terketmesini istediler. Hurşid Paşa da sultanın emriyle geldiği görevini birkaç fellâhın İsteğiyle terketmeyeceğini, padişahtan yazılı emir gelinceye kadar kaleden çıkmayacağını bildirdi. Askerler ve halk kaleyi kuşatma altına aldı. Bunun üzerine Babıâli, hem Mısır’daki karışıklıklara son vermek hem de Haremeyn’i korumak için daha önce Cidde valiliğine getirilen Mehmed Ali Paşa’nın Mısır valiliğine, Hurşid Ahmed Paşa’nın da başka bir göreve tayin edilmesine karar verdi (18 Haziran 1805). Padişahın bilgisi dahilinde sadâretten yazılan emirname Mısır’a gönderilerek ulemâ ve askerlerin huzurunda okundu (9 Temmuz 1805). Sadâret emriyle azledilmesini kabul etmeyen Hurşid Paşa kaleden çıkmayı reddetti. Donanma ile İskenderiye’ye gelen (19 Temmuz 1805) Kaptan Paşa’nın kaleyi terketmesi konusundaki uyanlarına da aldırmayan Hurşid Paşa, Kölemenler’den yardım alarak Mehmed Ali Paşa’ya karşı mücadeleyi sürdürmeye çalıştı. Bundan da bir sonuç alamayınca kaleden çıkmayı kabul etti ve Mısır’dan ayrıldı (6 Ağustos 1805).
Bir müddet İran seferlerine katılan Hurşid Ahmed Paşa Selanik. Bosna valiliklerinde ve Niş muhafızlığında bulunduktan sonra Mora ve Rumeli valiliklerine getirildi. Bu sırada devleti meşgul eden Sırp isyanını bastırmak üzere Sofya seraskerliğine tayin edildi. 1803’ten beri isyan halinde bulunan Sırplar’a karşı önemli başarılar elde etti. Sırplar’ın en büyük destekçisi olan Rusya, Bükreş Antlaşması ile [28 Mayıs 1812) Sırp isyancılarının eline geçen kalelerin Osmanlı Devleti’ne iadesini kabul etti. Fakat isyancılar antlaşmayı tanımadılar. Yeni bir boyut kazanan Sırp isyanını bastırmakta âciz kalan Laz Ahmed Paşa’nın yerine daha dirayetli bir kişi arandı ve bu iş için Sofya Seraskeri Hurşid Ahmed Paşa uygun bulundu. Laz Ahmed Paşa azledilerek Hurşid Paşa sadrazamlığa getirildi.(27 Şâban 1227/5 Eylül 1812) Yeni sadrazama İstanbul’dan asker ve para gönderilerek bir an önce Sırp isyanının bastırılması emredildi.