Hukuk Sosyolojisinin Düşünsel Gelişimi ve Çağdaş Perspektifler

Hukuk Sosyolojisinin Düşünsel Gelişimi ve Çağdaş
Perspektifler

Bu başlık altında, bağımsız bir hukuk sosyolojisi disiplininin oluşumunda ortaya çıkan düşünsel birikim ele alınmaya çalışılacak ardından çağdaş hukuk sosyolojisi yaklaşımlarından birkaç örnek sunulacaktır.
Hukuk sosyolojisi adıyla anılan bir disiplinin ortaya çıkışının tarihi, çok gerile¬re uzanmaz. Bir kere, klasik sosyologların hukuka yaklaşımları sınırlı olagelmiştir. Öte yandan, hukukçuların hukuku sosyolojik bir perspektifle ele alma gerekliliği¬ne inanmaları da zaman almıştır. Ancak şu da ifade edilmeli ki hukuk sosyolojisi¬nin ortaya çıkışında sosyologların hukuka ilgisinden ziyade, hukukçuların araştır¬ma nesnelerini sosyolojik araçlarla araştırma eğilimleri etkili olmuştur.
Hukuk sosyolojisinin ortaya çıkışında yaşanan bu durum, batı literatüründe, bi¬ri hukuka ilişkin felsefi bir okul, diğeri ise sosyolojinin bir alt disiplini olarak iki farklı kavramın ortaya çıkmasına da neden olmuştur. Nitekim literatürde bir yanda Sosyolojik Hukuk Bilimi (SociologicalJurisprudence) olarak anılan bir hukuk fese- fesi okulu, diğer yanda ise Hukuk Sosyolojisi (Sociology of Law ya da Legal Socio¬logy) olmak üzere iki ayrı kullanım söz konusudur.
Literatürdeki bu tartışmadan bağımsız olarak hukuk sosyolojisi düşüncesinin hukuku, sosyolojik bir ilgi ile ele alan hukukçuların çalışmaları ile gelişiminden ha-reketle, çalışmanın bu bölümünde, böyle bir perspektife sahip okul ya da düşü-nürlerin görüşlerine yer verilmeye çalışılacaktır.
Ardından, henüz düşünsel anlamda gelişimini tamamlamamış olan hukuk sos-yolojisinin kazandığı yeni görünümler ele alınacaktır. Ülkelerin, toplumların yaşa-dıkları gerçeklikler hukuk sosyolojisine duyulan ihtiyacı her geçen gün daha da ar¬tırmaktadır. Öte yandan, hukukun ve toplumun analizine yönelik çalışmaların, 20. yüzyılın ilk yarısındaki kavramsal çerçeve ile sürdürülmesi de mümkün görünme-mektedir. Nitekim, geçtiğimiz yüzyılın ikinci yarısı ve içinde bulunduğumuz yüz¬yıl, bir dizi çağdaş hukuk sosyolojisi yaklaşımını da ortaya çıkarmıştır. Dolayısıyla, bu çalışmada, çağdaş hukuk sosyolojisi perspektiflerine yer vermek bir zorunluluk haline gelmiştir.