Hugo Braun kimdir? Hayatı ve eserleri

Hugo Braun kimdir? Hayatı ve eserleri: (1881–1963) Alman hekim. Mikrobiyoloji, parazi­toloji ve salgınlar bilgisi üzerine çalış­maları ile tanınır. 7 Nisan 1881 ’de Prag’da doğdu. Yahudi asıllı bir ailenin çocuğuydu. İlk ve ortaöğrenimini Prag’da tamamlayan Braun tıp öğrenimini de gene aynı kentteki Alman Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde yaptı. Tıp öğrenimini tamamladığı 1907’den 1910’a değin Prag, Bremen ve Berlin’de çeşitli tıp enstitülerinde hijyen, farmakoloji ve patoloji konularında araştırma­lar yaptı. 1910-1912 yılları arasında Frankfurt Main Hijyen Enstitüsü’nde çalıştı; 1912 yılında aynı kurumda bakteriyoloji kürsüsü yöneticisi oldu. 1933 yılına kadar bu görevini sürdüren Braun 1912-1913 yılları arasında “tripanozoma” konusunda araştırma yapmak üzere hükümet tarafından Afrika’daki Alman sömürgelerine gönderildi. 1918’de profesörlüğe yük­selen Braun, 1931’de yaptığı başarılı araştırmaları dolayısıyla Paul Ehrlich Ödülü’nü aldı. 1933 yılında Nazi Hükümeti’nin ırkçı tutumu yüzünden görevden alındı. Daha sonra İstanbul Üniversitesi’ne çağrılan Braun, “Mikrobiyoloji, Salgınlar Bilgisi ve Parazito­loji” kürsüsünde yönetici olarak göreve başladı. Savaş sona erince 1949 yılında Almanya’ya geri döndü; Münih’te Ludwig Maximilian Üniversitesi’nin Tıp Fakültesi’nde Hijyen ve Mikrobiyoloji Enstitüsü yöneticiliğine seçildi. 1951’den başlayarak Alman Tüberküloz Araştırma Enstitüsü’nde de çalışan Braun buradaki çalışmalarından dolayı 1960’ta Robert Koch Ödülü’nü aldı. 1963 yılında Münih’te öldü.

Braun’un ilk araştırmaları kolera vibriyonları üzerindeydi. Daha sonraki bir çalışmasında kompleman birleşmesi yöntemi ile antijenlerin ortaya çıkarıl­masını inceleyerek, o dönemde egemen bir yargıyı çürüttü ve hastalıkların seyrinde vücut sıvılarının antijen olarak kullanılması ile yapılan kompleman birleşmesi reaksiyonuyla infeksiyonların teşhis edile­meyeceğini gösterdi. 1912-1913 arasında Afrika’da uyku hastalığı dahil çeşitli hastalıklara yol açabilen birhücreli bir asalak olan tripanozoma üzerine yaptığı araştırmaları sırasında, hazırladığı antijenle yapılan kompleman fiksasyonuyla, amilin bulunmayan vaka­ların teşhisinin yapılabileceğini ortaya koydu. Ayrıca, kurutularak öldürülmüş tripanozomalarla, hayvanlar­da infeksiyona karşı bağışıklık oluşturabileceğini de gösterdi. Ancak tripanozomaların antijen bakımın­dan, seruma dirençli pek çok değişik türlerinin var olduğunu, o yüzden aşı ve serumundan yararlanı­lmayacağım saptadı.

1933 yılında İstanbul Üniversitesi’nde çalışmaya başlayan Braun, Tıp Fakültesi dışında Diş Hekimliği ve Eczacılık fakültelerinde de dersler verdi; Türkiye’ de bulunduğu süre içinde birçok kongrelere çalışma­larıyla katıldığı gibi 70’i aşkın makale yayımladı. Bu dönemdeki başlıca çalışmaları, Türkiye’de kan grup­larının dağılımı, tifüse karşı aşılananlarda Weil-Felix reaksiyonunun incelenmesi, KCN’nm (Potasyum si­yanür) enterobacteriaceae tanımındaki önemi, gripin etyolojisi gibi konular üzerindedir. Ayrıca tifo hastalığının etkeni olan Salmonella bakterilerinin tanısını kolaylaştırmak amacıyla geliştirdiği yöntemler bugün hâlâ kullanılmaktadır. Türkiye’de çeşitli tıp cemiyet­lerine üye olan Braun, Türk Tıbbi İlimler Cemiyeti’n- de araştırmalar yaparak çeşitli tebliğler vermiş, sayısız öğrenci yetiştirmiştir.

Kaynak: Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi, Anadolu yayıncılık, 1983