Hübel-Hubel Putu Nedir, Tarihi, Efsanesi
Hübel. Hubal, İslâmiyetten önce Mekke’de Kabe’nin içinde bulunan bir putun adı. Bunu bir Nebatî kitabesinden öğrenmiş bulunuyoruz1. Bu put orada, Düşarâ ve Manütu’nün yanında bulunmakta idi. Bu keyfiyet, putun Amr b. Luhay tarafından Moab’dan yahut El-Cezîre’den getirilmiş olduğu rivayetini doğru gibi göstermektedir. Her ne kadar içeriği efsânevî mâhiyette ise de, bu rivayet, Hübel’in yabancı ve özellikle Ârâmî menşe’ine âît hâtırayı tamâmiyle muhafaza etmektedir. Hübel kelimesi Arapçadan türetilmiş olamaz, Zîra Yâküt tav. b.’da bulunan etimolojiler kendiliğinden sukut etmekte olduğu gibi, Hübel’in 3JÎ3P’e muâdil olduğuna dâir Pocockes tarafından ileri sürülen ve Dozy’de de savunulmuş olan varsayımın doğruluğu da hemen-hemen bundan daha fazla sabit olmuş değildir. Gerçekte diğer bir rivayete nazaran da, Hübel Beni Kinane’ye âit bir put olup, buna Kureyşliler de taparlardı ve bu putu Kabe’ye getiren Huzayma b. Mudrika İdi; bundan dolayı buna Hübel Huzayma denilmesi âdet olmuş idi. Yine rivayete göre, bu put bir erkek suretinde olup, kızıl yakuttan yapılmıştı. Kureyşler, kırılmış olan sağ elinin yerine, altın bir el takmışlardı; oklar vâsıtası ile niyet çekmek suretiyle, bunun kehânetine müracaat olunurdu kî, Abdülmuttalib dahi oğlu Abdullah için de böyle bir fala başvurmuştu. Bundan başka bu puta karşı yapılan ibâdet şekli hakkında bir şey bilmediğimiz gibi, ona dâir anlatılan bu rivayetler putun ülûhiyetinin kendine has karakterini kat’î bir şekilde tâyin konusunda hiç bîr değeri hâiz değil idi. Mekke’nin fethinden sonra, Hübel de bütün öteki sanemlerin akıbetine uğradı ve heykel Kabe’den çıkarılıp, yok edildi.
1-(Corp. Inscr. Semit., II, nr. I98 = jaussen ve Ssvignac, Mission arche-ol. en Arabie, I, 169, 170)