Hocazade Muslihiddin Mustafa Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

HOCAZADE, Muslihiddin ( ? -1489)

Osmanlı bilgin. Yapıtlarında Aristoteles’i savunmuştur.

Hocazade Muslihiddin Mustafa, Bursa’da doğdu, 13    Şubat 1489’da orada öldü. Babası zengin bir tüccar olduğundan Hocazade diye ün kazandı. Babası öğrenimini engelleyip ticaretle uğraşmasını istediyse de Muslihiddin güç koşullar altında öğrenimini sürdürdü. Hızır Bey’in derslerini izleyip ondan icazet aldı. Bursa Esadiye medresesine müderris oldu ve altı yıl bu görevde kaldı.

II.Mehmed bilginleri İstanbul’a toplarken, o sırada kentin kadısı bulunan Hızır Bey’in önerisiyle Hocazade de çağrıldı. Padişahın önünde yapılan bilimsel bir tartışmada başarı kazandı. Rütbesi kazaskerliğe kadar yükseltildi. Hocazade’yi çekemeyenler arasında bulunan Sadrazam Karamani Mehmed ‘Paşa’ nın etkili girişimleriyle Bursa Sultaniye medresesine gönderildi. İznik kadılığı ve müderrisliğinde bulundu. II.Bayezid tahta çıkınca ikinci kez Bursa Sultaniye medresesi müderrisliği ile kadılığa atandı.

II.Mehmed’in buyruğuyla açılan bir yarışmada Gazali’nin Tehafütü’t-Felasife (“Filozofların Yıkılışı”) ile İbn Rüşd’ün ona karşı yazdığıTehafütü’t-Tehafüt (“Yıkılışın Yıkılışı”) konu edinilmişti. Hocazade bu iki yapıta bir karşı çıkış (reddiye) yazarak, eleştirdi. Ali Tusi’nin de katıldığı bu yarışmayı Hocazade kazandı.

Gazali Kelam sorunlarında filozoflara yapılan hücumlara, İbn Rüşd tarafından mantıklı kanıtlarla yanıt vermiştir. Hocazade bu yanıtlara karşı çıkmıştır. Ona göre, İlk Çağ filozoflarının metafizik sorunlarda yanılgıları vardır. Fakat fizikte yanlışlık yapmadıklarını belirtip, Aristoteles’i savunmuştur.

•    YAPITLAR (başlıca): Tehafüt, (“Yıkılış”), (Laleli Kütüphanesi No.2488); Tehafüt, (ö.s.), Gazali ve İbn Rüşd’ ün tehafütleriyle birlikte, 1885.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi