Hızır Bey Camii -Soma- Tarihçe, Mimari, Özellikleri, Hakkında Bilgi

Hızır Bey Camii. Manisa Soma’da XVIII. yüzyıl sonlarında yapılmış cami.

İlçenin eski bir yerleşim mevkii olan Cu­ma mahallesinde bulunmaktadır. Kitabe­sine göre 1206 (1791-92) yılında Çapa­noğlu Süleyman Bey tarafından yaptırıl­mıştır. Fakat kısa bir müddet sonra Emîr Hızır Bey caminin içini bütünüyle yenile­miştir.

Kareye yakın bir plana sahip olan cami­nin dış duvarları kagir olmakla beraber iç aksamı ahşaptandır. Son cemaat yeri, ince ağaç direklere oturan barok profilli kemerlere sahip olup üzeri ahşap örtülü ve dışa taşkın saçaklı olarak düzenlenmiş­tir. Sütun araları son yıllarda camekânlar-la kapatılmış olan son cemaat yerinin ah­şap kaplamalı tavanında biri ortada, ikisi yanlarda olmak üzere Osmanlı sanatının son döneminde çok yaygın olan şemseler yapılmış, tavanın geri kalan yüzeyleri çı­talarla karelere bölünmüştür.

Ana mekâna geçişi sağlayan kapı fazla bezemeli değildir. Bunun üstünde aynı dönemin konak, yalı ve evlerindekine ben­zeyen çıkma halinde bir mükebbire yer alır. Bu duvarda sağlı sollu birer mihrap bulunur. Üzerlerine altışar kartuş içine işlenmiş birer kitabe yerleştirilen mih­rapların içleri ve kitabelerin üstlerinde­ki tepelikleri çok zengin kalem işi nakış­larla süslenmiştir. Cümle kapısının iki ya­nındaki pencerelerin alınlıklarında ise Mekke ve Medine’yi tasvir eden fresko tekniğinde resimler yapılmıştır. Son ce­maat yeri mihraplarının içleri gibi tepelik­leri de cami resimleriyle bezenmiştir. Bu duvarın yukarı kısmında bir dizi halinde mükebbirenin iki tarafında altı pencere sıralanmaktadır.

Ana mekân, ahşap bir çatı içine gizlen­miş bir kubbe ile örtülüdür. Kubbenin se­kizgen biçimindeki iç yüzeyi de ortadaki bir göbek dışında sekiz bölüme ayrılarak bunların içleri ve etrafları çiçeklerle be­zenmiş, barok çerçeveli madalyonlarla süslenmiştir.

Cami harimi, mekânı üç taraftan saran ve ahşap sütunlara dayanan barok profil­li kemerlere sahip üstünde bir galeri bu­lunan mahfillerle çevrilmiştir. Çıtalı ta­vanı olan ve duvarların üst kısımları na­kışlarla süslü bulunan bu üst kat mahfi­lin üzerinde bir çıkıntı halinde yer alan balkonun (veya galeri) alt yüzeyinde çe­peçevre manzara resimleri sıralanır.

Yapının içinde kapı üstlerinde, mahfil üzerindeki balkonun eteğinde ve mihrap­ta barok kompozisyonların yanı sıra man­zara resimleri bulunmaktadır. Ayrıca se­kiz ağaç direk üzerine oturan yuvarlak ke­merli ve geniş saçaklı şadırvan da barok üslûpta renkli kalem işleriyle bezenmiştir.

Hızır Bey Camii, iç yüzeylerini kaplayan çok zengin kalem işi nakışları bakımın­dan Rumeli’de birçok örneği bulunan Os­manlı dönemi eserlerinin Anadolu’da pek rastlanmayan bir benzeridir. Bu süsleme­nin bütünüyle eski Türk motiflerine yabancı Batı’nın barok üsluplu motifleriyle yapılmış olması, bu sanat akımının Batı Anadolu’da XIX. yüzyıl başlarında iyice hâ­kim olduğunu gösterir.