Hişam bin As Kimdir, Hayatı, Hakkında Bilgi -Sahabi-

Ebû Mutî Hişâm b. Âs (el-Âsî) b. Vâil es-Sehmî el-Kureşî (ö. 13/634) Sahâbî.

Babası Âs b. Vâil müşriklerin ileri gelen­lerinden olup Hz. Peygamber’e ve müs-lümanlara düşmanlığı ile tanınır. Annesi Ümmü Harmele bint Hişâm b. Mugire Ebû Cehil’in kız kardeşidir. Hişâm’ın kün­yesi önceleri Ebü’l-Âs (âsinin babası) iken Resûl-i Ekrem tarafından Ebû Mutî (ita­at edenin babası) olarak değiştirildi. İlk müslümanlar arasında yer alan ve Mısır fâtihi Amr b. Âs’ın baba bir kardeşi olan Hişâm Ebû Cehil’in kızıyla evlendi; İkinci Habeşistan Hicreti’ne katıldı. Orada Hz. Peygamber’in Medine’ye hicret edeceği­ni duyunca onunla birlikte hicret etmek üzere Mekke’ye döndü. Ancak başta ba­bası olmak üzere Mekkeli müşrikler onu hapsettikleri için hicret edemediği gibi Bedir, Uhud ve Hendek savaşlarına da ka­tılamadı. Resûlullah Hişâm’ın durumun­daki müslümanlara çok üzülmüş, kurtul­maları için uzunca bir müddet sabah namazlarında onlara dua etmiştir. Nihayet Resûl-i Ek­rem işkence altındaki müslümaniarı kur­tarması için Velîd b. Velîd’i Mekke’ye gön­derdi; onlar da umretü’l-kazâdan dön­mekte olan müslümanlara katılarak Me­dine’ye geldiler. Bunu duyan Kureyşliler. Hâlid b. Velîd başkanlığındaki bir grup Mekkeli’yi onları yakalamakla görevlen­dirdi. Ancak Usfân’a kadar giden takipçi­ler izlerini bulamayıp geri döndüler.

Hişâm b. Âs Hendek Savaşı’ndan son­raki bütün gazvelere katıldı. Hz. Ebû Be­kir tarafından Herakleios’u İslâm’a davet amacıyla gönderilen heyet içinde yer aldı ve sözcülük görevini üstlendi. Hâlid b. Ve­lîd kumandasında yalancı peygamber Tuleyha b. Huveylid el-Esedî üzerine gönde­rilen orduya katıldı ve yine Hâlid’in em­rinde Ecnâdeyn Savaşı’na iştirak etti. Bir ara müslüman askerlerin gerilemekte ol­duğunu görünce, “Ey müslümanlar. ge­lin, gelin! Ben Hişâm b. Âs’ım. Cennetten mi kaçıyorsunuz?” diye bağırarak düş­man saflarına daldı ve şehid düşünceye kadar çarpıştı.(28 Cemâziyelevvel 13/30 Temmuz 634) Onun Yermük Savaşı’nda (15/636) şehid olduğu da rivayet edilmek­tedir.

Hz. Peygamber, “Âs’ın iki oğlu da mü­mindir” diyerek Amr ile Hişâm’a iltifat etmiş, Amr b. Âs da, “Allah onu şehid olarak ka­bul etti, beni etmedi” sözüyle kardeşinin şehâdetine imrendiğini belirtmiştir. Ba­baları Âs b. Vâil’in, ölümünden sonra 100 köle azat edilmesini vasiyet etmesi üze­rine Hişâm’ın elli köle azat ettiği, Amr’ın ise bu hususu Resûl-i Ekrem’e sorduğu, onun da müslüman olmadan ölen kimse­ye bunun bir fayda sağlamayacağını söy­lediği belirtilmektedir.

TDV İslâm Ansiklopedisi