Hidroliz

Bir molekülün kovalent bağlarının su ile parçalanarak ayrılan kısımların birine H diğerine OH grubunun eklenmesi.

Hidroliz işlemi suyu oluşturan hidrojen ve oksijen elementlerinin birbirinden ayrılması ile sonuçlanan bir işlem. Bazı kaynaklarda hidroliz, moleküllerin su ilavesiyle daha fazla sayıda parçacık oluşturması olarak da geçer. Hidroliz, su ile bir kimyasal bağın parçalanmasıdır.

Genellikle organik kimyada farklı fonksiyonel gruplara dönüştürme işlemi için kullanılırken, biyokimyada pek çok biyolojik işleyişin bu reaksiyona dayanarak gerçekleştiği gözlenmektedir. Bu parçalanma sırasında parçalanan kısımlardan birine H+ atomu diğerine ise OH- grubu bağlanır.

Hidroliz işleminin gerçekleşmesi zorlu bi aşamadır. Hidroliz işleminin olabilmesi için su ile bir etkileşimde bulunan kimyasalın bir şekilde suyun içine geçmesi gerekir. Yoksa elektroliz işlemi gibi bir işlem olmayan hidrolizde, suyun parçalanması gibi bir durum mevcut olmayıp, daha çok sıvı fazda oluşan çoğu zaman da dinamik olan bir denge mevcuttur.

Bazı zamanlarda hidroliz işlemi suda çözünme ile tam olarak örtüşür. Bu işlem elektrik enerjisi ile de yapılabilir. Hidroliz işlemi bir asit icin uygulanıyorsa suda çözünen asitin iyonlaşma sabiti olan Ka ve suyun iyonlaşma sabiti olan Ksu yardımıyla bir çözeltinin pH’ı hesaplanabilir.

pH=Ksu/Ka

Eğer çözelti bir baz çözeltisi ise bu çözeltinin Kb iyonlaşma sabitinden yararlanarak pOH hesaplanabilir.

Biyolojide; büyük moleküllerin su kullanılarak küçük moleküllere yani monomerlere ayrıldığı kimyasal reaksiyonlara denir. Hidrolizde monomer sayısının 1 eksiği kadar su harcanır. hidroliz genellikle suların ayrışmasıyla meydana gelirler bu ayrışma da damıtma yöntemi ile gerçekleşir.

pOH=Ksu/Kb

Hidroliz tepkimeleri

büyük organik moleküller olan polimerlerin parçalanmasında gerçekleşir. Hidroliz tepkimelerinde ATP kullanılmaz. Su varlığında kırılan bağlarda depolanmış olan enerji açığa çıkar. ATP’nin hidrolizinde de doğal olarak su kullanılır ve enerji açığa çıkar. Ancak tepkimenin kendisinde enerji kullanılmaz. Hidroliz tepkimelerinin tersi olan dehidrasyon tepkimeleri, enerji gerektirir. Bunda da tam tersi şekilde su molekülü açığa çıkar ve tepkimenin gerçekleşmesi için giren enerjinin bir kısmı, bağ yapısında hapsedilir. Hidroliz ile açığa çıkan enerji de bağ enerjisinin bir kısmıdır (termodinamiğin ikinci yasasına göre tamamı kazanılamaz)

• *Kuvvetli asitlerle zayıf bazların reaksiyonlarından oluşan asidik tuzların katyonu ve kuvvetli bazlarla zayıf asitlerin reaksiyonundan oluşan bazik tuzların anyonu suda hidroliz olur.

• *Nötr tuzlar, suda hidroliz olmazlar.

• *Bazik tuzlara KCN, NaF, CH3COONa örnek verilebilir.

• *Asidik tuzlara NH4Cl, FeCl3, AlCI3 örnek verilebilir.

• *Nötr tuzlara KCl, NaNO3, Na2SO4 örnek verilebilir.