Hermann Grassmann Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

GRASSMANN, Hermann Günther (1809-1877)

Alman matematik bilgini. Vektör cebirinin ve çağdaş cebirin kurucularındandır.

15 Nisan 18Q9’da, Stettin’de (Polonya’da Szczecin) kentinde doğdu, 26 Eylül 1877’de aynı kentte
öldü. 1831’de Stettin’deki Gymnasium’da ders vermeye başladı. 1834’te Berlin’deki sanayi okulunda görev aldıysa da iki yıl sonra Stettin’deki eski görevine döndü ve yaşamının sonuna değin burada kaldı. Matematiğin yanı sıra fizik, dilbilim, bitkibilim ve halkbilimi de içeren çok geniş bir ilgi alanına sahip olan Grassmann, yaşamının son on beş yılında dilbilimi çalışmalarına ağırlık verdi ve bugün bile kullanılan bir Sanskritçe sözlük olan Wörterbuch zum Pdgveda’yı (“Rigveda Sözlüğü”) Almanca’ya kazandırdı,

Grassmann, İrlandalı matematikçi Hamilton ile eş zamanlı olarak, uygulanabilirlikle sınırlanmamış soyut bir vektör uzayı düşüncesini geliştirmiştir. Hamilton 1830’ların sonlarında üç boyutlu uzaydaki dönmelere karşı gelen bir cebirsel anlatım bulmaya çalışmış ve matematikte o güne değin en yaygın inançlardan biri olan “her sistemin cisim postülalarına uyması gerektiği” görüşünü terkederek, değişme özelliği olmayan yeni bir cebirsel sistem kurmayı başarmıştı. Geometrik büyüklüklerin cebirsel simgelerle gösterildiği bu sistemin öğelerine dördey (kuva-ternıyon) ve kurama da dördeyler kuramı adı verilmişti.

Aynı amaca yönelik çalışmalarını Hamilton’dan bağımsız olarak sürdüren Grassmann, n-boyutlu uzayda geçerli ve çok çeşitli çarpma tanımlarına elverişli bir kuram geliştirdi. 1844’te Die lineale Ausdehnungslehre, ein neuer Zweig der Mathematik (“Doğrusal Genişleme Kuramı, Yeni Bir Matematik Dalı”) başlığıyla yayımlanan bu kuram Hamilton’ın dördeyler kuramından daha kapsamlıydı. Koordinat geometrisine oranla daha geniş olanaklar taşıyan yüksek hesabı vektörlere uygulayan Grassmann, verilen uzayların alt uzaylarına karşı gelen gösterimler bulmayı ve katmanlı uzayların nokta gönderimlerini tanımlamayı da başardı.

Grassmann’ın vektör cebirine katkıları Hamilton ve simgesel cebirin kurucusu George Boole ile birlikte çağdaş cebirin kurucularından biri olarak anılmasını sağlamıştır.

•    YAPITLAR (başlıca): Die lineale Ausdehnungslehre, ein neuer Ztveıg der Mathematik, 1844, (“Doğrusal Genişleme Kuramı, Yeni Bir Matematik Dalı”).

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi