Henry Charles Carey Kimdir, Hayatı, Hakkında Bilgi
CAREY, Henry Charles (1793-1879)
ABD’li iktisatçı. İngiliz Klasik İktisat öğretisine karşı çıkarak alternatif iktisat kuramları geliştirmiştir.
15 Aralık 1793’te Philadelphia’da doğdu, 13 Eylül 1879’da aynı kentte öldü. Babası Mathetv Carey, bir yayınevinin sahibiydi. 12 yaşındayken okuldan ayrıldı, büyük ölçüde kendi kendini yetiştirdi. Daha sonra babasının yayınevinde ortak olarak çalışmaya başladı. 1830’larda çalışmalarını iktisat alanında yoğunlaştırdı. Korumacılık yanlısı olan Carey’ in bu konuda birçok yazısı yayımlandı. 1850’lerde kurulan Cumhuriyetçi Parti’ye girdi. Parti programına korumacılıkla ilgili maddeler eklenmesinde büyük etkisi oldu. 1835-1872 arasında 13 cilde varan kitap, çok sayıda broşür ve makale yayımladı.
19.yy ortalarında dünyanın tek sanayileşmiş ülkesi olan Ingiltere’de serbest ticaret savunusu yaygınlaşırken, Carey serbest ticaretçi politikalara karşı çıktı ve korumacı iktisat politikasından yana oldu. Ona göre, serbest ticaret İrlanda, Hindistan, Portekiz ve Osmanlı İmparatorluğu gibi ülkeleri yoksullaştırmıştı. Bu politikanın uzun dönemde İngiltere’ye de zarar vereceğini öne sürüyordu. Politika değişikliği ya da savaş nedeniyle öbür ülkelerle ticaretin aksaması durumunda İngiltere’de üretim maliyetini azaltmak için ücretler düşürülecek, küçük bir grup dışında ığunluğu yoksullaşacaktı. Carey, 1836-1838 … ABD’nin serbest dış ticaret denemesinde ülkenin bunalıma girdiğini, 1842’de ise gümrüklerin yükseltilmesiyle ekonominin yeniden canlandığını öne sürdü. Sanayileşmek için, ülke pazarının sanayileşmiş ülkelerin rekabetinden korunması gerektiğini savundu. Ülke içinde ise sınırsız serbestlik yanlısıydı, Carey, Malthus’un nüfus kuramını ve Ricardo’ nun rant kuramını eleştirmiştir. Ona göre, topraktan elde edilen toplam ürün, tarihsel süreç içinde verimsiz topraklardan verimli topraklara geçildikçe artmıştır. Topraktan elde edilen rant gelirinin gelişme süreci içinde toplam gelirler içindeki payının düşeceğini öne sürmüştür. Malthus’un savunduğu görüşlerin aksine, artan nüfusun üretim etkinliğini artıracağını, böylece uzun dönemde kıtlık sorunu olmayacağı görüşünü savunmuştur.
Carey’in yapıtları 9 dile çevrildi. Başka ülkelerde kendi ülkesinden daha çok ilgi gördü.
• YAPITLAR (başlıca): Principles of Political Economy, 3 cilt, 1837-1840, (“Ekonomi Politiğin İlkeleri”); The Past, the Present and the Future, 1843, (“Geçmiş, Bugün ve Gelecek”); Flarmony of Interests, 1850, (“Çıkarların Uyumu”); Principles of SocialScience, 1858-1860, (“Sosyal Bilimin ilkeleri”); The Unity of Law: as Exhihited in the Relations of Physical, Social, Mental and Moral Science, 1872, (“Fiziksel, Toplumsal, Zihinsel ve Ahlaki Bilim İlişkileri Açısından Hukukun Bütünlüğü”).
• KAYNAKLAR: A.W.Green, Henry Charles Carey, 1951; A.D.H.Green, Henry Charles Carey, 1931; C.H.Levermore, “Henry C. Carey and his Social System”, Political Science Quarterly, V., 1890.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi