Tarihi Şahsiyetler

Heike Kamerlingh Onnes Kimdir, Hayatı, Çalışmaları, Buluşları, Hakkında Bilgi

Kamerlingh-Onnes, Van der Waals’in 1881’de gerçek gazlar için kurduğu yeni hal denklemini deneysel yoldan kanıtlayabilmek için, çok düşük sıcaklıklara inmek ve gazları sıvılaştırmak zorundaydı. Çünkü denklemin iki parametresi, gaz ile sıvı hal arasındaki kritik sıcaklık, basınç ve hacim değerlerine bağlıydı. Ancak, basit molekül yapıları nedeniyle bu deneye elverişli olan hidrojen ve helyum gazları, Joule-Thomson olayına uygun olarak oda sıcaklığında ve basınç altında genleşen öbür gazlar gibi soğuma özelliği göstermiyordu. Bu nedenle Kamerlingh-Onnes, sıvı hava kullanarak hidrojeni önce -80°C’a kadar soğuttu, ardından Joule-Thomson genleştirmesiyle sıvılaştırdı. Daha sonra, helyum gazını -220°C’a kadar soğutmak için sıvı hidrojenden yararlandı ve genleştirme yöntemiyle kaynama noktasına (-269°C) kadar getirdiği helyumu sıvılaştırmayı başardı.

Bu sıcaklıklardaki metallerin fiziksel özelliklerini incelerken gözlemlediği -üstüniletkenlik olgusu ise, fizikte çığır açacak kadar önemli bir buluştu. Çünkü, 1902’de Kelvin tarafından ortaya atılarak fizikçiler arasında yaygın olarak benimsenen ve düşük sıcaklıklarda elektronların metal atomlarına yapışmasıyla direncin sonsuz biçimde artacağını öngören savı bütünüyle çürütecek sonuçlar getiriyordu. Kamerlingh-Onnes üstüniletkenliğin nedenini, direnci oluşturan Planck titreşkenlerinin düşük sıcaklıklarda enerjilerini yitirmelerine bağiadıysa da, bu konunun tutarlı kuramsal açıklaması ancak 1957’de Bardeen, Cooper ve Schrieffer tarafından yapılabilmiştir.

Kamerlingh-Onnes, çeşitli soğutucuların geliştirilmesi, günlük yaşamda, gıda ve ulaşım sanayiinde kullanımı konusunda da çalışmalar yaparak, çağdaş soğutma tekniklerinin temellerini artmıştır.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi