Felsefe Yazıları

Hedonizm Nedir, Hazcılık Nedir Felsefe, Tanımı Hakkında Bilgi

Hedonizm, (Hazcılık) zevk ve mutluluğun temel ya da en önemli içsel mallar ve insan hayatının doğru amacı olduğunu savunan bir düşünce okuludur. Bir hedonist net zevkini en üst düzeye çıkarmak için çabalamaktadır (zevk eksi ağrı), ancak nihayet bu zevki iç ya da dışsal ürünler yoluyla elde ettiğinde, mutluluk durağan haldedir.

Etik hedonizm, tüm insanlara mümkün olan en büyük zevki elde etmek için elinden gelen her şeyi yapmaya hakkı olan bir düşüncedir. Ayrıca, her insanın zevkinin acılarını aşması fikridir. Etik hedonizm, Socrates öğrencisi Cyrene’ın Aristippus tarafından başlatıldığı söyleniyor. O zevkin en iyisi olduğu fikrini verdi.

Hedonizm faydacılığı maksimize edecek bir şekilde hareket edeceğini söyleyen faydacılığın alt-felsefesidir. Hedonistler, hazzı yarar ile eşittirler ve zevkin tüm insanlığın ustası olduğuna inanırlar ve nihai yaşam hedefi olarak davranırlar. Hedonistler, insan eyleminin, keyif ve acısının yalnızca iki motivasyonu olduğuna ve bu kararların ancak keyifli deneyimlerimizi arttırması ve acı verici deneyimlerimizin en aza indirilmesi veya tamamen ortadan kaldırılması gerektiğine inanmaktadır.

Aristippos’a göre her davranışın nedeni, mutlu olmak isteğidir. Yaşamın gereği hazdır. Haz insanı insan eden duygudur. Bilgilerimiz duygularımızla alabildiğimiz kadardır, bunda öteye geçmez. Bu yüzden Aristippos duygularımızın getirdiği hazza yönelmeyi, acıdan kaçmayı söyler. En üstün iyi, hazdır. Ancak gerçek haz sürekli olandır. Sürekli olan hazza da bilgelikle varılabilir.

Epikuros da hazcılığı devam ettiren filozoflardandır. Ne var ki Epikuros, Aristippos’un bedensel hazzına karşı tinsel hazzı yeğler. Onun için en büyük haz, ruh dinginliğidir. Buna da bedensel zevkler peşinde koşmakla değil, bilgelikle varılır.

Aynı zamanda batıda insanların cinsel yaşamlarına heyecan katmak amaçlı eşlerini değiştirdikleri kamplara da bu isim verilir ve hazcılık kampı olarak bilinir.

Örnek bir hikaye:

“Ünlü bir sporcu arabasına binmek üzereyken yanına bir kadın yaklaşır. Sporcuya küçük bir bebeğinin olduğunu, bebeğin çok hastalandığını ve hastahane masraflarını karşılayamadığını, onun her gün biraz daha ölüme yaklaştığını anlatır. Kadının anlattıkları sporcuyu etkiler. Hemen çek defterini çıkarır ve yüklüce bir para meblağı yazarak kadına verir ve Umarım bebeğinin iyi günleri için harcarsın der. Sporcu ertesi gün kulüpte öğle yemeği yerken yanına bir arkadaşı yaklaşarak, Geçen gün çocuklar, bir kadının sizinle konuştuğunu ve o kadına yüklüce bir çek verdiğinizi söylediler der. Ünlü sporcu, ‘Evet, ne olmuş’ der. Arkadaşı, ‘O kadın bir sahtekar, zengin kişilere yaklaşıp hasta bir bebeği olduğunu söyleyerek para koparırmış. Korkarım sizden de koparmış.’ der. Sporcu büyük bir sevinçle, ‘Öyle mi, yani ölümü beklenen bir bebek yok mu? İşte bu hafta duyduğum en güzel haber bu.’ der.”

Etimoloji

Adı Yunanca “zevk” sözcüğünden türemiştir (ἡδονισμός hēdonismos ἡδονή hēdonē “zevk”, ingilizce tatlı + sonek-ισμός -ismos “ism” ile köklü). Hedonizm için son derece güçlü bir kaçınma hedonofobidir.

Eleştiriler

Hedonizmin eleştirmenleri zevk üzerindeki ayrıcalıklarının değerli olduğuna itiraz ettiler.

Özellikle, G.E. Moore, zevkin değerini taşıyan eleştiri üzerine bir düşünce deneyi sundu: iki dünyanın – güzelliği aşan diğeri de pislik yığını – diye düşünüyordu. Bu dünyalardan hiçbiri kimseye tecrübe edilmeyecektir. O halde, güzel dünya varlığın pisliğin yığınından daha iyi olup olmadığı sorusu. Bu Moore’da, işlerin devletlerin hedonizmin geçerliliğine karşı konuştuğunu söylediği bilinçli zevk dışında bir değeri olduğunu ima etti.