Hayreti Kimdir, Kısaca Hayatı, Edebi Kişilği, Eserleri, Hakkında Bilgi

HAYRETİ ( ? -1535)

Osmanlı Divan şairi. Yalın bir dille, sanat kaygısı gütmeden şiirler yazmıştır.

Vardar Yenicesi’nde (bugün Yunanistan’da) doğdu, yine orada öldü. Yaşamıyla öğrenimi üstüne fazla bilgi yoktur. Asıl adı Mehmed’dir. Mehmed Şah, Mehmed Çelebi diye de anılır. Tımar sahibi bir sipahi olduğu sanılmaktadır. Mevlevi şairlerinden Yusuf Sineçâk’ın kardeşidir. Şiirlerinden, bir süre İstanbul’ da kaldığı, Sadrazam Makbul İbrahim Paşa’ya kasideler sunduğu, önce Gülşenî Tarikati’ne girip sonra Bektaşilik’e döndüğü anlaşılmaktadır. Daha sonra yine Vardar Yenicesi’ne dönmüş, orada bir tekke yaptırmıştır. Yaşamının sonuna doğru gözleri kör olmuştur.

Hayretî’nin Divan’ında gazeller büyük bir yer tutar. Belgrad ve Vardar Yenicesi’nin güzellerini betimleyen iki şehrengizi ünlüdür. Dili yalındır, yabancı sözcüklere az rastlanır. Halkın beğenisine uygun, anlaşılması kolay, âşıkane şiirler yazmıştır. Biçim bakımından sanat kaygusu gütmemiştir. Gazellerinde vahdet-i vücud (varlık birliği) inancına bağlılığı görülür. Kullandığı nazım biçimlerinin her türünde mecazi aşka bağlılığını dile getirmiştir.

•    YAPITLAR (başlıca): “Hayreti’nin Belgrad Şehrengizi”, Güneydoğu Avrupa Araştırmaları Dergisi, 2-3,M.Çavuşoğlu (yay.), 1974; “Hayretî’nin Yenice Şehrengizi”, Güneydoğu Avrupa Araştırmaları Dergisi, 4-5,M.Çavuşoğlu (yay.), 1976; Divan, M.Çavuşoğlu ve M.A.Tanyeri (yay.), 1981.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi