Hayati Ahmet Efendi Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi
Hayatî Ahmed Efendi (ö. 1229/1814) Osmanlı âlimi.
1166 (1753) yılında Elbistan’da doğdu. Elbistan müftüsü Seyyid Ahmed Efendi’-nin oğludur. Tahsilini, memleketinde amcasının oğlu Seyyid Ömer ile Cirîdzâde Hasan ve Kayserili Ömer efendilerden okuyup tamamladı. Elbistan’da on yıl kadar müftülük yaptıktan sonra İstanbul’a giderek Ayasofya Medresesi’nde müderris oldu. Eserlerini İstanbul’da telife başladığı ve Şerh-i Tuhfe-i Vehbi’yi 1205’te (1791) tamamladığı bilinen Hayatî Ahmed Efendi İstanbul’a bu tarihten birkaç yıl önce gelmiş olmalıdır.
Hayatî Ahmed Efendi Ayasofya müderrisliğinden Bosna kadılığına getirildi; Bosna kadılığından sonra İstanbul’a döndü (HediyyetüVârirm, 1, 183). 1225 (1810) yılında İstanbul’da Köprülü Dârülhadis Medresesi”ne müderris oldu. 1226 Rebîülevvelinde (Nisan 1811) kadı tayin edildiği Bağdat’a giderken memleketine uğrayıp oğlunu da beraberinde götürdü. Babasının iki yıl kadar kaldığı Bağdat’ta yaptığı çalışmaları anlatan oğiu Hayâtîzâde Şeref Halil Efendi onun Şerh-i Nuhbe-i Ve/ıbf yi burada yazmaya başladığını, sekiz ay kadar yalnızca Zîc-i Uluğ Bey üzerine çalıştığını, bazı kelâm ve fıkıh usulü kitaplarını incelediğini söyler. Bağdat’ta ayrıca astronomiye dair Şerhu’l-Çağmînî adlı eseri okutan, usturlap, mantık ve diğer konularda dersler veren Hayatî Ahmed Efendi görev süresi dolunca Elbistan’a döndü. Burada birkaç ay kaldıktan sonra İstanbul’a hareket etti. Hayâtîzâde’nin belirttiğine göre yolda Vehhâ-bîliğe bir reddiye yazmaya başlayan Ahmed Efendi, İstanbul’a döndükten sonra (2 Ocak 1814) bir ay kadar bu reddiye üzerinde çalışmış, ancak eseri tamamlayamadan 10 Saf er 1229 (2 Şubat 1814) tarihinde vefat etmiştir. Bursalı Mehmed Tâ-hir. mezarının Üsküdar’da Seyitahmet de-resindeki kabristanda bulunduğunu kaydetmektedir, Hayâtîzâde, babasının 200 cilt kadar nadide eserden oluşan kitaplığını İstanbul’da bir kütüphaneye vakfettiğini söyler.