Edebi Şahsiyetler

Hayati Ahmet Efendi Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

Hayatî Ahmed Efendi (ö. 1229/1814) Osmanlı âlimi.

1166 (1753) yılında Elbistan’da doğdu. Elbistan müftüsü Seyyid Ahmed Efendi’-nin oğludur. Tahsilini, memleketinde am­casının oğlu Seyyid Ömer ile Cirîdzâde Ha­san ve Kayserili Ömer efendilerden oku­yup tamamladı. Elbistan’da on yıl kadar müftülük yaptıktan sonra İstanbul’a gi­derek Ayasofya Medresesi’nde müderris oldu. Eserlerini İstanbul’da telife başla­dığı ve Şerh-i Tuhfe-i Vehbi’yi 1205’te (1791) tamamladığı bilinen Hayatî Ah­med Efendi İstanbul’a bu tarihten birkaç yıl önce gelmiş olmalıdır.

Hayatî Ahmed Efendi Ayasofya müder­risliğinden Bosna kadılığına getirildi; Bos­na kadılığından sonra İstanbul’a döndü (HediyyetüVârirm, 1, 183). 1225 (1810) yılında İstanbul’da Köprülü Dârülhadis Medresesi”ne müderris oldu. 1226 Rebîülevvelinde (Nisan 1811) kadı tayin edildi­ği Bağdat’a giderken memleketine uğra­yıp oğlunu da beraberinde götürdü. Babasının iki yıl kadar kaldığı Bağdat’ta yap­tığı çalışmaları anlatan oğiu Hayâtîzâde Şeref Halil Efendi onun Şerh-i Nuhbe-i Ve/ıbf yi burada yazmaya başladığını, se­kiz ay kadar yalnızca Zîc-i Uluğ Bey üze­rine çalıştığını, bazı kelâm ve fıkıh usulü kitaplarını incelediğini söyler. Bağdat’ta ayrıca astronomiye dair Şerhu’l-Çağmînî adlı eseri okutan, usturlap, mantık ve diğer konularda dersler veren Hayatî Ahmed Efendi görev süresi dolunca El­bistan’a döndü. Burada birkaç ay kaldık­tan sonra İstanbul’a hareket etti. Hayâtîzâde’nin belirttiğine göre yolda Vehhâ-bîliğe bir reddiye yazmaya başlayan Ah­med Efendi, İstanbul’a döndükten son­ra (2 Ocak 1814) bir ay kadar bu reddiye üzerinde çalışmış, ancak eseri tamamlayamadan 10 Saf er 1229 (2 Şubat 1814) ta­rihinde vefat etmiştir. Bursalı Mehmed Tâ-hir. mezarının Üsküdar’da Seyitahmet de-resindeki kabristanda bulunduğunu kay­detmektedir, Hayâtîzâde, babasının 200 cilt kadar na­dide eserden oluşan kitaplığını İstanbul’­da bir kütüphaneye vakfettiğini söyler.