Hatuniye Medresesi -Mardin- Tarihi, Hakkında Bilgi

Hatuniye Medresesi. Mardin’de XII. yüzyıla ait medrese.

Kitabesinde adı Hatuniye olarak geç­mekle birlikte halk arasında kurucusuna nisbetle Sitti Radviyye (Radaviyye) adıyla da bilinen yapı Mardin’in Gül mahallesindedir. Tarihi boyunca fazla müdahale görmüş ve orijinal durumundan çok şey kay­betmiştir; bir kısmı bugün cami olarak kullanılmaktadır. Mardin Artuklu Hüküm­darı II. Kutbüddin İlgazi’nin saltanatı sı­rasında (1176-1184) annesi Sitti Raziyye tarafından yaptırılmış ve vakfiyesi 602 (1206) yılında kıble cephesine kazdırılmıştır. Kutbüddin Jlgazi’nin de bu medrese­ye gömülü olduğu kaynaklarda belirtil­mektedir. Nitekim mihraplı ana eyvanın doğusunda tromplu kubbe ile örtülü ve mihraplı türbe mekânında iki sanduka bulunmaktadır. Türbedeki taş işçiliği ana eyvandaki gibi dikkat çekicidir.

İki eyvanlı ve revaklı avlusu iki katlı bir medrese olarak düzenlenen yapı esas iti­bariyle son derecede olgun bir plan şema­sı arzeder. Günümüzde ana eyvanın ba­tısındaki odadan geçilen dolaylı bir girişe sahiptir. Vakfiye kitabesi de dahil olmak üzere beton bir ara kat ve balkonlar ek­lenmiş olan bu bölümden, ana eyvanın arkasındaki revakı içine alacak biçimde bir duvar çekilerek bu kısımlar mescide çevrilmiştir. Gerek ana eyvandaki gerek­se türbedeki ince bir taş işçiliği sergile­yen mihraplar da çeşitli boyalarla kaplan­mış durumdadır. Bütün bu müdahale ve değişikliklere rağmen yapı Anadolu’nun en erken tarihli iki katlı, revakli avlusu­nun üzeri açık, iki eyvanlı medresesi ola­rak mimarlık tarihi içindeki özel yerini korumaktadır.

TDV İslâm Ansiklopedisi