Hasen Hüsni Abdülvehhab Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

Hasen Hüsnî Abdülvehhâb b. Salih b. Abdilvehhâb et-Tücîbî (1884-1968) Tunuslu devlet adamı ve mütefekkir.

Başşehir Tunus’ta doğdu. İlk öğreni­mini burada yaptı. Daha sonra Paris’e giderek siyasî ilimler tahsiline başladıy­sa da babasının ölümü üzerine tahsilini yarıda kesip Tunus’a dönmek zorunda kaldı (1904) Çeşitli görevlerde bulundu: ülkenin muhtelif şehirlerinde valilik yaptı. Valiliği sırasında eğitim ve kültür hizmetlerine önem verdi. Bir yandan ilkokullar açtırırken diğer yandan kon­feranslar vererek kültürün yayılmasına çalıştı. 1939’da Tunus’a dönerek mer­kezde görev aldı. Önce Mahallî İdareler vekili olarak çalıştı. 1943-1947 yılları arasında İçişleri bakanlığı yaptı. Tunus’­un bağımsızlığa kavuşmasından sonra, 1957’den 1962ye kadar Arkeoloji ve Sanat Enstitüsü müdürlüğünde bulun­du. Bu görevi sırasında ülkenin çeşitli yerlerinde beş müze açtırdı, zengin ko­leksiyonunu bu müzelere bağışladı. Ha­yatının son yıllarını genç nesillerin ye­tiştirilmesine sarfetti. Kasım 1968de öldü. Kabri Tunus’ta Cellâz Mezarlığı’ndadır.

Abdülvehhâb. yoğun idarî çalışmaları arasında verdiği konferanslar, yazdığı kitap ve çok sayıdaki makalesi ve yaptı­ğı tenkitli neşirleriyle ilmî faaliyetlerden de geri kalmamıştır. 1904’ten 1924e kadar Haldûniyye Mektebi’nde Tunus tarihi, Arap Dili ve Edebiyatı Yüksek Okulu’nda [el-Medresetü’l-viyâ li’l-lugati ve’l-âdâbi’l-Arabiyye.] İslâm tarihi dersle­ri okuttu. 1933 yılında Paris Üniversite­si İslâm Araştırmaları Enstitüsünde [l’nstitut d’Etudes lslamiqves de l’Üniversite de Paris] bir dizi konferans verdi. 1905’ten itibaren, dünyanın çeşitli şehirlerinde toplanan milletlerarası şarki­yatçılar kongrelerine katıldı ve pek çok komisyonda görev aldı. Kahire. Şam, Bağdat Arap dil akademileri ve Madrid Tarih Akademisi (Academia de Historia Espagnole) üyeliklerinde de bulundu. Encyclopedie de l’Islam’m yürütme ko­mitesinde görev yaptı. 1920’de Tunus umumi arşivinin tasnifındeki ve daha sonra vakıflar idaresindeki çalışmaları, ona ülkesini daha yakından tanıma im­kânı verdi. Çalışmalarından ötürü Kahi­re ve Cezayir akademileri tarafından kendisine “Fahrî doktor” unvanı verildi. Ölümünden sonra, birçok yazmayı da ihtiva eden özel kütüphanesi Tunus Millî Kütüphanesine devredildi.

Abdülvehhâb’ın çok sayıda kitap, ma­kale ve tenkitli neşirleri bulunmaktadır. Başlıca eserleri şunlardır: