Hasarı Rıza Soyak Kimdir, Hayatı

Hasarı Rıza Soyak. Yönetici ve siyaset adamı, Mustafa Kemal Atartürk’ün yaverlerinden. (Üsküp 1883 -İstanbul 1970).

Rüştiye’yi bitirdikten sonra İstanbul’da, Vilâyet Kaleminde devlet hizmetine girdi; kısa bir süre sonra buradan İstanbul Merkez Komutanlığı’na bağlı Sıkıyönetim Komutanlığı kâtipliğine geçti (1914). Aynı yıl I. Kolordu Kurmaylığı Bürosu’nda görevlendirildi; Birinci Dünya Savaşı’nın ilk yılını burada geçirdi ve 1918’da 2. Kolordu Kurmaylığı’nda aynı nitelikte bir göreve nakledildi (1916); Savaş’ın son iki yılında Harbiye Nezareti’ndeydi.

Milli Mücadele’nin başlangıcında Hasan Rıza İstanbul’daki isini bırakarak Anadolu’ya geçti ve Mustafa Kemal’in çevresinde yer aidi; bu beraberlik Mustafa Kemal’in kendisine sonsuz güveni ve onun da Mustafa Kemal’e derin bağlılığı içinde 1938’e kadar sürdü. Mustafa Kemal’i böylesine yakından tanıyışı sayesinde Hasan Rıza, hayatının sonlarına doğru, o dönemin olaylarına yakından ışık tutma ve tarifle çok değerli bir belge kazanadı.

Hasan Rıza Ankara’da önce Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne kâtip olarak girdi (1922). Bu görev kendisini sürekli olarak Mustafa Kemal’in yakınında tutuyordu. Mustafa Kemal Cumhurbaşkanı seçildikten sonra kendisini mutemet olarak Çankaya Köşkü’ne aldı (1934). 1927’de özel kalem müdürü, 1932’de genel sekreter vekili, 1934’te de genel sekreter oldu. Genel sekreterliği sırasında bir dönem de Burdur milletvekilliği yaptı.
Hasan Rıza’nın görevleri değişirken aynı kalan bir şey vardı. Mustafa Kemal’in kendisine karşı beslediği güven ve bu güven sebebiyle Mustafa Kemal’in değişmez vekilharçlığı. Bu görevle Hasan Rıza başından sonuna Mustafa Kemal’in özel hesaplarını tutan ve harcamalarını yapan kişi olarak kalmıştır. Atatürk’ten hatıralar (İstanbul, 1973) adlı bir de eseri vardır.