Hasan Efendi Hatip Zakiri Kimdir, Kısaca Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

HASAN EFENDİ [Hatîb Zâkirî] ( ? -1622/1623)

Türk, besteci. Dinsel Türk müziğinin en kalıcı örneklerini verenlerden biridir.

İzmir’in Foça kasabasında doğdu, İstanbul’da öldü. Genç yaşta İstanbul’a giderek mutasavvıf Nureddinzade’nin dergâhına girdi, orada yetişti. Müzik üzerinde çalıştı, dergâhın zâkirbaşısı (zikir denen töreni yöneten) oldu. Hacı Hayreddin Camii’nde hatiplik etti. Bestelediği dinsel yapıtların yanı sıra, zâkirliğiyle de büyük ün kazandı, “Zâkirî” mahlasını kullanarak şiirler yazdı.

Kutsal günlerde, namazlardan önce ve sonra camilerde, tekkelerde okunmak üzere temcid, tespih, münacaat, ilahi gibi formlarda pek çok beste yaptı. Bu alanda Türk müziğinin en değerli bestecilerinden biri sayılır. Günümüze ancak beş tane yapıtı ulaştı. Bununla birlikte, bestecisi bilinmeyen, ancak üslup bakımından Hasan Efendi’ninkilere benzediği için bazılarınca ona mal edilen bazı yapıtlar da vardır. Kutsal gecelerde okunan Münacaat’ı, bayramlarda okunan Bayram Salâtı, Cenaze Salâtı etkisini bugün de sürdüren, topluma mal olmuş yapıtlardır. Suphi Ezgi, onun yeterli müzik eğitimi görmemiş hafızlarla hocaların yanlış okuyuşu yüzünden günümüze yapısı bozularak ulaşan bazı yapıtlarını, uzun süre üzerinde çalışıp, gerekli düzeltmeleri yaparak notaya almıştır.

•    YAPITLAR (başlıca): Hüseynî Cenaze Salâtı; Bayatı Bayram ve Cuma Salâtı; Irak Temcid ve Münacaat; Irak Naat; Nühüft Mersiye-i imam Hüseyin.

•    KAYNAKLAR: Müstakimzade, Mecmua, Süleymaniye Kütüphanesi, Esad Efendi Yazmaları, No.3397.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi