Hannes Alfven Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

ALFVEN, Hannes (30 Mayıs 1908; Norrköping, İsveç – 2 Nisan 1995; Djursholm, İsveç)

İsveçli fizikçi. Manyetohidrodinamiğin ve plazma fiziğinin kurucusudur.

Hannes Olof Gösta Alfven 30 Mayıs 1908’de Norrköping kentinde doğdu. 1926-1934 arasında Uppsala Üniversitesine devam ederek, “Çok Kısa Elektromanyetik Dalgaların incelenmesi” adlı teziyle 1934’te doktorasını aldı. Aynı yıl, Uppsala Üniversitesi’ne ve Stockholm’deki Nobel Fizik Enstitüsü’ne fizik doçenti olarak atandı. 1940’ta Stockholm’deki Krallık Teknoloji Enstitüsü’nde Elektromanyetik Teori ve Elektrik Ölçümleri Kürsüsü’nde profesör oldu. 1945’te bu enstitüde yeni kurulan Elektronik Kürsü-sü’nün başkanlığına getirildi; kürsü 1963’te Plazma Fiziği Kürsüsü’ne dönüştü. 1967’de California Üni-versitesi’nin çağrısını kabul eden Alfven, bu tarihten beri çalışmalarını ABD ve Avrupa’da sürdürmektedir. 1970 Nobel Fizik Ödülü ve Sovyet Bilimler Akade-misi’nin 1971 Lomonosov Madalyası ile birlikte pek çok ödül kazanmış olan Alfven, hem ABD’nin, hem SSCB’nin bilim akademilerine üye kabul edilmiş sayılı bilim adamlarından biridir.

Alfven’in ilk teorik ve deneysel çalışmaları, elektrometre, yüksek voltaj üreteçleri gibi elektrikli araçlar üzerindeydi. Kısa sürede ilgisini kozmik fiziğe yönelterek, 1930’dan sonra kozmik boyutta elektrik alanları ve akım sistemleriyle ilgilenmeye başladı. Bu iki yönlü yaklaşım, gerek elektrik gerek kozmik fizik alanında çok olumlu sonuçlar vermiştir. Temel elektromanyetizma kuramında, Alfven’in adı özellikle iki kavramla birlikte anılır: manyetik alanlar içinde dönen elektrik yüklü parçacıkların hareketini belirleyen “eşdeğer manyetik moment” ve elektrik iletken sıvıların manyetik alanlardaki hareketini belirleyen “manyetohidrodinamik kuwetler”in tanımı.

Alfven, eşdeğer manyetik moment kavramını 1939’da, kutuplara yakın bölgelerde geceleri bir tül perde biçiminde beliren kutup ışıklarına ve manyetik fırtınalara ilişkin yeni bir kurama bağlı olarak attı. Konuya, manyetik alanlardaki parçacık yörüngelerinin karmaşık analizi yerine, eşdeğer bir mıknatısın hareketi gibi basit kavramlarla yaklaşılabileceğini göstermesi, olumlu sonuçlar doğuracak bir yenilikti. Nitekim, Alfven’in, kutup ışıkları ve manyetik fırtınalar sırasında elektrik yüklü parçacıkların Yer’in manyetik alanındaki hareketini açıklamak için bu yöntemi uygulamasından sonra, başka bilim adamları da Güneş sisteminde ve yıldızlararası uzayda kozmik ışınların oluşmasını açıklayan kuramlara aynı yaklaşımla eğildiler. Eşdeğer manyetik moment kavramının başka bir uygulama alanı da, Güneş’i sararak tüm Güneş sistemini dolduran seyreltik iyonlaşmış gazın fiziksel durumuna ilişkin kuramlardır.