Hamid İnayad Kimdir, Hayatı, Biyografisi, Eserleri, Hakkında Bilgi
Hamid İnâyet (1932-1982) İranlı siyaset bilimci.
30 Ağustos 1932’de Tahran’da doğdu. Lise ve üniversite öğrenimi sırasında İngilizce, Fransızca ve Arapça öğrendi, 1954te Tahran Üniversitesi’nin Hukuk ve Siyasal Bilimler fakültelerinden mezun oldu. Tahran’daki Japon elçiliğinde tercüman olarak çalışmaya başladı. Bu görevde kaldığı birkaç yıl boyunca çeşitli konularda çeviriler yapma ve Tahran’ın fikrî çevreleriyle temas kurma imkânı buldu. 1956’da İngiltere’ye gitti. O sırada Başbakan Muhammed Musaddık’ın İran petrollerinin millîleştirilmesi hareketinden çok etkilenen İnayet çalışmalarını bu alanda yoğunlaştırdı ve iki yıl sonra London School of Economics’te İngiliz kamuoyu ve İran petrol krizi konusunda bir yüksek lisans tezi hazırladı. 1962’de aynı yerde The Impact of the West on Arab Nationalism (1952-1958) adlı doktora tezini tamamladı. Ardından iki yıl boyunca BBC World Service’te Farsça yayınlar bölümünde çalıştı. 196S -1966 yıllarında Sudan Hartum Üniversitesi’nde İslâm siyaset düşüncesi dersini okuttu. Daha sonra ülkesine dönüp Tahran Üniversitesi’nde siyaset bilimi doçenti oldu. ardından profesörlüğe yükseltildi. Verdiği derslerle kısa sürede üne kavuştu. 1973″te Oxford Üniversitesi St. Antony’s College’a misafir profesör olarak gitti ve Oriental Insti-tute’de modern Fars edebiyatının içtimaî ve siyasî muhtevası konusunda dersler verdi.
Tahran’daki üniversite hocalığından itibaren oldukça verimli bir döneme giren İnayet, klasik ve çağdaş Avrupa düşünürlerinin fikirleri üzerine çeşitli konferanslar verdi. Bu arada kardeşi Mahmûd İnâyet’in çıkardığı Negîn dergisine yazılar yazdı. 1974’te. Tahran Üniversitesi İslâm felsefesi profesörü Âyetullah Murtazâ Mutahhari’nin evinde düzenli olarak toplanan bir tartışma grubunun çalışmalarına katıldı. Batı’nın entelektüel geleneğinin ülkesinde tanınmasını sağlamak amacıyla tercümeler yaptı. 1976’da modern Farsça’ya katkılarından ötürü Forough Edebiyat Ödülü’ne lâyık görüldü. Hocalığı esnasında, o zamana kadar akademik çevrelerin pek alışık olmadığı, modern Ortadoğu’nun tarihi ve modern İslâmî akımların içtimaî ve fikrî etkileri konularında ihdas ettiği dersler büyük ilgi gördü. 1980’de Oxford Üniversitesi St. Antony’s College’da Albert Habib Hourani’den boşalan modern Ortadoğu tarihi hocalığına getirildi ve aynı okulun daimî öğretim üyeliğine seçildi. 25 Temmuz 1982’de Londra’da öldü.
İnâyet’in bir siyaset bilimci olarak üzerinde önemle durduğu konu çağdaş İslâm siyaset düşüncesindeki akımlar ve ekoller olmuştur. Bu hususta yazdığı Seyri der Endîşe-i Siyâsî-yi ”Arab adlı eserinde Arap millî şuurunun oluşum sürecini ele almış ve bu gelişmeleri üç temel âmile bağlamıştır. Bunlardan ilki Osmanlı Devleti’nin zayıflaması ve sistemin bunalıma girmesi, ardından Arap aydınlarının hilâfet kurumu hakkında kuşkular ortaya koymaları ve giderek bu kurumun Türk-ler’in elinde bulunuşuna yer yer karşı çıkmalarıdır. Arap aydınlarının bu tavrına. Araplar’ın geri kalmasının esas sorumlusu olarak Osmanlı idaresini göstermeleri ve hatta Osmanlılar’ın Araplar’ı sömürdüğü şeklindeki kanaatleri de eşlik etmiştir. Batı’nın Ortadoğu’daki işgal ve sömürüsü ile İsrail Devleti’nin kuruluşu ve siyonizmin gerçek bir tehdit olarak algılanması, Arap aydınlarında millî şuurun gelişmesine yol açan diğer iki âmil olup bunlar zaman içinde Arap birliği fikrinin temellerini hazırlamıştır.