Halimi Çelebi Kimdir, Hayatı, Hakkında Bilgi

Halîmî Çelebi (ö. 922/1516) Divan şairi.

Kastamonu’da doğdu. Asıl adı Abdül-haiim, babasının adı Ali’dir. İlköğrenimi­ni doğduğu şehirde tamamladıktan son­ra Alâeddin Arabî Efendi’nin hizmetine girdi. Onun vefatı üzerine Bursa’da Zeyniyye şeyhlerinden Hacı Halife’ye intisap etti. Bir süre Arap ülkelerinde dolaştık­tan sonra İran’a geçti. Kastamonu’ya dönünce Trabzon valisi olan Şehzade Se-lim’in daveti üzerine Trabzon’a gitti. Ya­vuz Selim kendisine imam tayin ettiği Halîmî’yİ ayrıca şehzadesi Süleyman’ın eğitimiyle de görevlendirdi. Padişah ol­duktan sonra da günlük 200 akçe maaş bağlayarak hâce tayin etti ve bazı köyleri ona mülk olarak verdi. I. Selim’in Halîmî Çelebi’ye gösterdiği ilgi, onun huzurun­dan bir an bile ayrılmasına izin vermeye­cek dereceye ulaşmıştı. Hatta bazı vezir­lerin, padişaha arzedilecek hususları ön­ce Halîmî’ye danışıp daha sonra padişa­hın huzuruna çıktıkları rivayet edilir. Çağ­daşı olan bir şair, “Şol pâdişâh ki nâm-ı şerifi Selîm ola / Lâyık budur musahibi onun Halîm ola” beytinde bu hususu dile getirmiştir.

Yavuz Sultan Selim’le birlikte Mısır se­ferine katılan Halîmî Çelebi sefer dönüşü Şam’da hastalanmış ve orada vefat et­miştir. Cenaze namazında padişah da hazır bulunmuş, vefatına “râha Hâce Halîmî” ibaresi tarih düşürülmüştür.

Arapça ve Farsça müşkül beyit ve mu­ammaları çözme konusundaki başarısıy­la tanınan Halîmî’nin şiirleri hakkında Âşık Çelebi ve Latîfî müsbet ifadeler kul­lanırken Kınalızâde Hasan Çelebi onun şiiri bildiğini, fakat samimi bir söyleyişe sahip olmadığını belirtir. Bazı kaynaklarda Ha­lîmî Çelebi’ye nisbet edilen Lugat-ı Ha­lîmî adlı eser Lütfullah Halîmî’ye aittir.

Halîmî Çelebi Kastamonu’da cami. medrese, sıbyan mektebi, imaret ve mi­safirhaneden ibaret bir külliye ile bir çif­te hamam inşa ettirmiştir. Küpçüğez mahallesinde bulunan ve Çifte Hamam adıyla bilinen yapı halen metruk olup ki­tabesinden 920 (1514) yılında yaptırıldı­ğı anlaşılmaktadır. İsmail Hakkı Uzunçar­şılı. halk arasında Yâkub Ağa Camii (Ağa imareti) adıyla şöhret bulan Alacamescid mahallesindeki günümüzde hizmete açık camiyi Halîmî Çelebi’nin yaptırdığını, “atabe-i aliyye” ağalarından Yâkub Ağa’nın ise 954 (1547) yılında bu yapıyı tamir ettirip 965’te (1557) vakfiyesini tanzim ettirdiğini ortaya koymuştur. Ahmet Gökoğlu’nun caminin Yâkub Ağa tarafın­dan yaptırıldığını söylemesi yanlıştır. Yâkub Ağa Ca-mii’nin Vakıflar Genel Müdürlüğü Tes­cil Dairesi Arşivi’nde bulunan vakfiyesi Mehmed Behçet tarafından yayımlanmış­tır (bu yayımda Halîmî Çelebi’nin adı diz­gi yanlışı sonucu Hilmî Çelebi olarak çık­mıştır).

TDV İslâm Ansiklopedisi