Halil Fevzi Efendi Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

Halil Fevzi Efendi (1805-1884) Osmanlı âlimi, Mecelle Cemiyeti âzası.

Filibe’de doğdu. Babası “ayaklı kütüp­hane” diye meşhur Mustafa Efendi, de­desi aslen Bursalı olup Filibe’ye göç eden Abdullah Efendi’dir. Ahmed Halil Fevzi, tahsilini Filibe’de tamamladıktan sonra gittiği İstanbul’da (1240/1824) uzun sü­re ders vekâletinde bulunduğu için Fili­beli ders vekili Hoca Efendi veya Filibeli Hoca olarak şöhret bulmuştur. Halil Fev­zi Efendi ve huzur dersleri mukarrirlerinden Küçük Filibeli lakabıyla ünlü kar­deşi Abdullah Efendi Filibe’de Hatibzâdeler, İstanbul’da Filibeliler, ilim çevrele­rinde ise “ahaveyn” lakabıyla tanınmış­lardır.

II. Mahmud ve Abdülmecid dönemle­rinde huzur derslerinde muhatap (1834-1850) ve mukarrir (1850-1856) sıfatıyla bulunan Halil Fevzi Efendi, bu meclisler­den birinde kendisini denemek isteyen muhataplarının yönelttiği güç sorulara ikna edici cevaplar vermesi üzerine Ab­dülmecid tarafından mevleviyet makamı ile taltif edildi. Meslek hayatına müder­rislikle başlayan Halil Fevzi sırasıyla İbti-dâ-i Hâriç (1834), Hareket-i Hâriç, İbtidâ-i Dâhil, Hareket-i Dâhil, M û sile-i Sahn, İb­tidâ-i Altmışlı, Hareket-i Altmışlı ve Mûsıle-i Süleymâniyye (1853) medreselerin­de görev yaptı. Daha sonra Kayseri (1277/ 1860-61), bir yıl sonra Şam ve ardından da Medine kadılığı, fetva eminliği, ders vekilliği, Meclis-i İntihâb-ı Hükkâm reisli­ği ve Anadolu Kazaskerliği (1878) görev­lerinde bulundu. Ayrıca İstanbul, Anado­lu ve Rumeli payelerine nail oldu. Kendi­sine teklif edilen şeyhülislâmlık vazifesi­ni kabul etmeyen Halil Fevzi, ders vekil­liğini sürdürerek birçok ilim adamının yetişmesine vesile oldu. Mece/İe’nİn bi­rinci ve ikinci kitaplarına Evkâf-ı Hümâ­yun müfettişi, beşincisine vekîl-i ders ve Meclis-i Tedkikât-ı Şer’iyye âzası, altı, ye­di ve sekizincisine ise ders vekili sıfatıyla katıldı. Ders vekilliği görevinden emekli olduktan sonra(1299/l882) hac vazifesi­ni yerine getirmek üzere Hicaz’a giden Halil Fevzi Efendi 27 Receb 1301’de (23 Mayıs 1884) Tâifte vefat etti ve Abdullah b. Abbas’m türbesine defnedildi.