Halil Dikmen Kimdir, Hayatı, Sanatı

Halil Dikmen. Türk ressam ve neyzen (D. 1906 İstanbul – Ö. 1964).

Güzel Sanatlar Akademisi’ne girdikten sonra, İbrahim Çallı ve Hikmet Onat atölyelerinde resim çalışmıştır. 1928’de Paris Jullian Akademisi’nde Paul-Albert Laurens’in yanında çalışan Halil Dikmen yaklaşık dört yıl öğrenimi gördü, sonra Andre Lhote’un öğrencisi olmuştur. Paris’teki öğreniminden sonra 1931’de yurda dönüşünde, Kayseri ve Galatasaray Liseleri’nde resim öğretmenliği yaptı. 1937’de Resim ve Heykel Müzesi’ne müdür olarak atanmıştır. Akademi Resim bölümünü yöneten Fransız sanatçısı Leopold-Levy ve Cemal Tollu ile bu müzenin düzenlenmesinde çalışan Dikmen, orada kaldığı 1962 yılına kadar müzesini titizlikle, çalışarak geliştirdi. Bu dönemdeki çalışmalarında bir yandan Portakal toplayanlar gibi klasik kurallara bağlı düzenlemeler yapıyor, bir yandan da Vazoda çiçekler gibi kübizme çok yakın, yan soyut denemelere girişti. 1949’da bu görevinin yanında, ayrıca Güzel Sanatlar Akademisi Resim Galerisi öğretmenliğini de sürdürmüştür. Halil Dikmen, Milli Eğitim Bakanlığı Güzel Sanatlar Genel Müdürü iken önemli hizmetlerde bulunmuş ve bu görevde iken 1964’te hayatını kaybetmiştir.

Sanatı ve Eserleri

Halil Dikmen, Türkiye’de açılan birçok sergiye katılmıştır. Bir süre D Grubu’na girerek grubun bazı sergilerinde eserlerini sergilemiştir. 1929 yılında Paris’teki Salon d’Automne’da eserlerini sergileyen sanatçı, 1946’da UNESCO, 1949’da Venedik yarışmalarına katılmıştır. Ayrıca Amsterdam (1949), Chicago (1950), Atina (1955), Edinburgh (1958) ve Kıbrıs sergilerine bazı eserlerini vermiştir. Sanatçının Devlet Resim ve Heykel koleksiyonlarının yanı sıra özel ve resmi koleksiyonlarda eserleri vardır.

İlkin Rönesans’ın klasik formüllerine bağlılığı, sonraları kübizmin inşacı, geometrik görüş ve tekniğini uygulaması, yapıtlarının tümüne bir dağınıklık getiriyorsa da, klasiğin ve modernin karışımı kabul edebileceğimiz büyük düzenlemelerinde gösterdiği “icracılık” küçümsenemez. Portakal toplayanlar. Balıkçılar, Vatanı kurtarmak için gibi çok figürlü düzenlemelerinde Dikmen, tablonun mimarî yapısıyle birlikte güçlü ışık-gölge oyunlarına önem verir. Bu da, Rönesans’ın ikinci döneminden kalma teknik özelliklerdir.

İstiklal Savaşı’nda Mermi Taşıyan Kadınlar ve Giresun’da Fındık Toplayıcıları adlı eserleri, renk ve kompozisyon bakımından ilgi çekicidir.

Halil Dikmen, Türk musikisiyle de ilgilenmiştir. Emin Dede’den meşk usulü ile dersler almıştır. Radyo Müdürü Mesut Cemil’in ısrarları üzerine birtakım bant ve konserlere iştirak etmiştir. En önemli talebesi Kutbu’n-Nâyî unvanı ile tanınan Neyzen Niyazi Sayın’dır.