Hafız Osman Kimdir, Hayatı, Hattalığı, Hakkında Bilgi

OSMAN [Hafız] (1641/42-1698)

Türk, hattat. Şeyh Hamdullah’ın yolundan giderek kendi adıyla anılan bir üslup oluşturmuş, hat sanatının en ünlü adlarından biri olmuştur.

Osman b. Ali İstanbul’da doğdu, 3 Aralık I698’de aynı kentte öldü. Haseki Sultan Camii müezzini Ali Efendi’nin oğludur. Küçük yaşta Ku-rarc’ılhıfzedip hafız oldu. Köprülüzade Fazıl Mustafa Paşa tarafından korundu. Güzel yazıya ilgi gösterince, önce dönemin ünlü hattatlarından Büyük Derviş Ali’den ( ? -1673) ders alarak sülüs ve nesih yazıyı öğrendi. Sonra onun öğrencisi Suyolcuzade Mustafa Eyyubî’ye ( ? -1686) devam ederek 1659’da aklâm-ı sitte’den (altı çeşit yazı) icazetname aldı. Bunun ardından Şeyh Hamdullah üslubunu daha iyi öğrenebilmek amacıyla, bu konunun o dönemdeki en önde gelen ustası Nefeszade İsmail Efendi’den ( ? -1679) ders aldı.

Şehzadeliği döneminde III.Ahmed’e, 1694’ten sonra da padişah II.Mustafa’ya hat öğretmenliği yaptı. Buna karşılık olarak kendisine Diyarbakır kadılığı payesi verildi. Hafız Osman tasavvufa da ilgi duyarak Sünbüliye tarikatına girdi.Yaşamının sonuna doğru bir felç geçirdiyse de sanatını sürdürdü. Çok verimli bir hattat olarak ün yapmıştı. Hacca giderken bile, yolda her olanak bulduğunda el yatkınlığını kaybetmemek için karalama (yazı çalışması) yaptığı anlatılır.

Hafız Osman, yanlarında yetiştiği her üç öğretmenin de etkisiyle, Şeyh Hamdullah üslubuna yönelmiştir. Bu üslubu, kendi beğenisini de katarak doruğa ulaştırmıştır. Yazdığı Kuran’hr önce taşbaskısıyla (litografi), daha sonra da basılarak çoğaltılmış, bütün İslam ülkelerine yayılmıştır. Bu nedenle Hafız Osman’ın çok büyük bir ünü vardır. Eldeki bilgilere göre ilk hilye (peygamberin niteliklerinin yazıyla anlatılması) levhasını da o yazmıştır.

Hafız Osman’ın aklâm-ı sitte ile yazılmış yapıtları arasında 25 Kuran, çok sayıda Enam, kıta (tek sayfalık yazı), karalama ve murakka (yazı albümü) vardır. Bunların bir bölümü müze ve kütüphanelerdedir. Haftanın iki gününden birinde zenginlere, birinde de yoksullara yazı dersi verdiği bilinen Hafız Osman’ın yetiştirdiği öğrencilerin en ünlüleri Seyyid Abdullah, Mehmed Giridî, Yusuf Mecdî ve III.Ah-med’dir.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi