Hafız Ahmet Paşa Camii, Medresesi, Darülkurra, Sebili, Çeşmesi, Türbesi Tarihçesi, Mimari, Özellikleri, Hakkında Bilgi

Hafız Ahmed Paşa Külliyesi. İstanbul’da XVI. yüzyıl sonunda yapılmış külliye.                          .

Fatih’te, semte adını veren caminin batısında eski Karaman mahallesinde bu­lunmaktadır. Cami, medrese, dârülkurrâ, sebil, çeşme ve türbeden ibaret olan külliye, 1930’dan sonra belediyenin yap­tığı düzenlemede Şeyh Resmî mahallesi­ne dahil edilen Hâfızpaşa. Başhoca, Başmüezzin sokakları ite sınırlanan yapı ada­sı içinde. Malta çarşısının devamı olan Fatih caddesi üzerinde kalmıştır.

Vaktiyle caminin cümle kapısı üzerin­de yer alan harap haldeki kitabe son ta­miratta yapının içinde kapı kemerinin üzerine alınmıştır. Ayvansarayi’nin Mecmûa-i Tevarih’inde altı ve yedinci satır­ları yanlış okunan kitabe Hadîkatü’l-cevâmfde doğru tesbit edilmiştir. Kitabe­de, külliyenin 1004 (1595-96) yılında Ve­zir Hafız Ahmed Paşa (ö. 1613) tarafın­dan yaptırıldığı açık şekilde ifade edilmek­te olup ayrıca külliyeyi oluşturan yapılar tek tek belirtilmiştir. Ahmed Paşa Mısır, Yemen, Bosna ve Budin beylerbeyilikle-rinde bulunan, kubbe veziri ve sadâret kaymakamı Hadım Ahmed Paşa’dır. Bazı araştırmacılar ise külliyenin kurucusunun. IV. Murad döneminde 163Z’de öldürülen Sadrazam Filibeli Hafız Ahmed Paşa ol­duğunu sanmışlardır. Bu durum, cami­nin kurucusu hakkında Evliya Çelebi ta­rafından nakledilen bir rivayetten kay­naklanmış olabilir. Buna göre külliyenin inşası sırasında Hafız Ahmed Paşa’nın rüyasına giren Fâtih Sultan Mehmed, onu kendi külliyesinin hemen yanında bir cami yaptırmak suretiyle cemaatini aldı­ğından dolayı şiddetle azarlamış ve ga­zaba gelerek boynunu vurdurmuştur. Ahmed Paşa bir süre sonra eceliyle öldü­ğünde kabre konulurken mezarın kena­rından düşen bir yanı keskin kaya parça­sı cenazenin tam boynuna isabet etmiş, böylece rüya gerçekleşmiştir.

Kitabede caminin 1004 (1595-96) yı­lında yaptırıldığı açıkça belirtildiği gibi, Ahmed Refik Altınay tarafından yayımla­nan 13 Muharrem 1018 (18 Nisan 1609) ta­rihli bir hükümde de Karaman mahalle­sinde Hacı Hafız Ahmed Paşa’nın bina ettiği cami ve medreseye gerekli olan suyun verilmesi ilgililere emredilmiştir. Bundan başka çeşitli vakıf kütüphanele­rinden alınarak Süleymaniye Kütüphanesi’nde toplanan el yazması kitaplar ara­sında Hafız Ahmed Paşa Camii dolapların­dan taşınan kitaplarda 1012 (1603-1604) tarihli vakıf mührüne rastlanmıştır. Böy­lece Hafız Ahmed Paşa Camii ile külliye­sinin yapımı ve tamamlanması 1609 yılı­na kadar sürmüş olmalıdır. Mimarının, bu yıllarda Hassa başmimari olan Dâvud Ağa olabileceği ise sadece bir tahmin­den ibarettir.