Hacı Haşim Bey Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

HAŞİM BEY [Hacı] (1814-1868)

Türk besteci ve müzik kuramcısı. Yapıtları, Klasik üslupla 19.yy’m ikinci yarısındaki yeni yönelimler arasında bir köprü niteliği taşır.

İstanbul’da doğdu, aynı kentte öldü. Çocuk yaşta Enderun Hazine Koğuşu’na alındı. Saraydaki müzik öğretmenleri Dellâlzade İsmail Efendi ile’ Hammamîzade İsmail Dede’dir. Çavuş mülazımlığın-dan çavuşluğa, sonra da başçavuşluğa yükseldi. Hac’a gidip geldikten sonra 1848’de I.Abdülmecid’e musa-hib ve müezzinbaşı oldu. Saray incesaz fasıl heyetini yönetti. Abdülaziz’in tahta çıkışıyla görevinden uzaklaştırıldıysa da, kısa bir süre sonra yeniden müezzinbaşılığa getirildi. Hacı Arif Bey, Hacı Faik Bey, Bolahenk Nuri Bey başta olmak üzere birçok öğrenci yetiştirdi.

Haşim Bey klasik Türk müziğinde belirgin bir gerilemenin başladığı dönemde yaşamıştır. Dede Efendi’nin ölümüyle Klasik üslup son büyük temsilcisini yitirmiş, Tanzimat’ın yarattığı zevk değişikliği zamanın romantik duygularını dile getiren yeni tarzdaki şarkılar aracılığıyla müziğe de yansımaya başlamıştı. İşte bu dönemde Haşim Bey hem Klasik üslubu sürdürmeye çalışmış, hem de dönemin eğilimine uygun şarkılar bestelemiştir.

Mevlevi ve Bektaşi olan Haşim Bey, sûznâk ve şehnaz makamlarında iki ayin bestelemiştir. Bunların her ikisinin de güftesi Beşiktaş Mevlevîhanesi Şeyhi Yenişehirli Haşan Nazif Dede’nin şiirlerinden seçilmiştir. Oysa Mevlevilik’te, ayin güftelerinin Mevlânâ ile Sultan Veled’in şiirlerinden alınması her bestecinin uyduğu bir görenekti. Haşim Bey bu göreneğe uymadığı için, ayinleri mevlevihaneierce boykot edilmiştir. Sûznâk Ayin’i ancak bir kez Beşiktaş Mevlevî-hanesi’nde okunmuş, Şehnaz Ayin’ı ise unutulmuştur. Bektaşi nefesleri bestelediğine de kesin gözüyle bakılmaktadır. Ancak Bektaşi töresinde gizlilik ilkesi geçerli olduğundan, hangi nefeslerin bestecisi olduğu bilinmemektedir.