Gyula Andrassy kimdir? Hayatı ve eserleri hakkında bilgi

Gyula Andrassy kimdir? Hayatı ve eserleri hakkında bilgi: (1823-1890) Macar devlet adamı. Avusturya-Macaristan İmparatorluğu’nun kurul­masında ve Avusturya-Alman ittifa­kının sağlanmasında önemli katkısı olmuştur. Kassa’da (Çekoslovakya’da Kosice) doğdu, Volosco’da (Yugoslavya’da Istria) öldü. Soylu bir aile­den geliyordu. Gençliğinde ılımlı reformist Stephen Szechenyi’yi destekledi. Daha sonra radikal eğilimli Macar Reform Partisi’ne üye oldu. Parti başkanı Lajos Kossuth, Avusturya’nın Macaristan’ı denetimi altına almak istemesine karşı çıkıyor, milliyetçi bir siyaset izliyordu. Andrassy, 1847’de Macar Millet Meclisi’ne girdi. 1848-1849’da Avusturya’ya karşı ayaklanma hareketinde bir tabura komuta etti. Maca­ristan’ın yenilmesi üzerine ülke dışına kaçarak Paris ve Londra’da yaşadı. Ölüme mahkûm edildi. 1850’lerin ortalarında Macaristan ve Avusturya’nın uzlaşmasının gerekliliğini savunmaya başladı. 1857’de affa uğrayarak ülkesine döndü. Liberaller’e katıldı. Francis Deak ve Beust ile birlikte-; 1867 Avusturya-Macaristan Uzlaşması’nın hazırlanmasına ve uygulan­masına katkıda bulundu. Bu antlaşmayla Avusturya-Macaristan imparatorluğu kurulmuş oluyordu.

Andrassy, yem Macar hükümetinde başbakan ve savunma bakanı oldu. Avusturya ile sürdürülen anayasal tartışmalarda önemli rol oynadı. Macaristan’ ın toprak bütünlüğünün Ruslar’ca desteklenen Slav azınlıklar tarafından tehdit edildiğim düşünüyor ve Rusya’nın Balkanlar üzerindeki bazı isteklerinden kuşku duyuyordu. Bu tehlikeleri önleyebilmek ama­cıyla Almanya-Macaristan ilişkilerini güçlendirmek için çalıştı. Rusya karşısında Almanya’yı bir denge öğesi olarak gördü. Osmanlı imparatorluğu’nun orta­dan kaldırılması düşüncesine karşı çıkarak, bunun ancak Slavlar’a yarar sağlayacağını ileri sürdü.

1870-1871 Fransız-Alman savaşında Avusturya-Macaristan’ın tarafsız kalması için çalıştı. 1871’de Avusturya-Macarıstan imparatorluğu dışişleri bakanı oldu. imparatorluğun uluslararası konumunu güçlen­dirmek için çalıştı. 1872’de, Üç imparator Zirvesi’nin coplanmasına önayak oldu ve burada Avusturya-Macaristan imparatorluğu’nun Balkanlar’daki çıkar­larının korunması için Rusya ile anlaşmaya varıldı. 1878 Berlin Kongresi’ne Avusturya-Macaristan baş-delegesi olarak katıldı. Hem imparatorluk içindeki Slav nüfusun artışını engellemek, hem de 1875’dc başlayan Balkan bunalımında Rusya’nın tek başına yarar sağlamasını engellemek için kongrede Avusturya-Macaristan’ın Bosna ve Hersek’i almasını onayla­dı. Yayılma siyasetinin ülke içinde yarattığı hoşnut­suzluk üzerine, istifa etmeye karar verdi. 1879’da görevden ayrılışından bir gün önce Almanya ile Avusturya-Macaristan arasında işbirliği sağlayan İkili ittifak Antlaşması’nı imzaladı. Bu antlaşma iki büyük gücü I. Dünya Savaşı sonuna değin birbirine bağlıyor ve her iki ülkenin dış politikaları açısından bir dönüm noktası niteliği taşıyordu. Andrassy, dışişleri bakanlı­ğından ayrıldıktan sonra ölümüne değin Macaristan Meclisi’nde görev yaptı. Kendisiyle aynı adı taşıyan küçük oğlu Avusturya-Macaristan’ın önemli siyasi önderlerinden olmuştur.

Kaynak: Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi, 14. cilt, Anadolu yayıncılık, 1983