GÜVENSİZLİK
GÜVENSİZLİK
Güvensizlik, kişinin
amaçları, idealleri, yetenekleri ve başkalarıyla ilişkileri ile ilgili
belirsizliklerinden kaynaklanan, çeşitli sıkıntılarla karşılaştığında ortaya
çıkan yardımsızlık, korunmasızhk ve yetersizlik duygusunu anlatan bir
kavramdır. Güvenlik terimi gibi psikolojide özellikle Erik H.Erikson’un adıyla
birlikte anılır.
Erikson’a göre, insan
hayatının ilk evresi^ ağızın ve duyuların hakim olduğu (o-ral-sensory)
dönemdir. Bu dönemin te-Hrel çatışması ise temel güvensizliğe karşı temel
güvendir. Bebek bu ilk hayat evresİ-ni ;ya temel güven sağlayarak ve kimlik
duygusuna temel olacak bir benlik duygusu geliştirerek başarıyla geçirecek ya
da bütün hayatını olumsuz yönde etkileyecek birtemelgüvensizlik yaşayacaktır.
Bebekte temel güven duygusuna yol açan du-rumv annesiyle sevgi dolu bir
etkileşim ve gerekli engellemeler içinde yaşarken istek ve ihtiyaçlarının
sağlanmasıdır. Eğer anne ve çocuk arasında sevgi dolu bir etki-le*im yoksa,
aşırı kollayıcı veya kayıtsız anne tutumları nedeniyle, engellenmeler bebeğin
benlik gelişimine hizmet edecek tarzda konamiyorsa* bebekte yaptıklarının bir
anlamı olduğu anlayışı gelişmeyecektir. İstek ve ihtiyaçları için ağlamasının,
yani kendi beden dilinin anlamın? far-kedemeyen, kendisine güvenilmemesi nedeniyle
bir benlik duygusu geliştiremeyen bebekte iç dünya ile dış dünya arasında bir
bölünmüşlük, bir yoksunluk ve terk edilmişlik duygusu oluşacaktır. Bu bölünmüşlük,
yoksunluk ve terk edilmişlik duygulan hepsi birarada “temel güvensizlik
duygusu” nu meydana getirir.Yine Erikson’a göre, insanın kişiliği hayatın
önceki dönemlerinde belirlenmiş adımlar uyarınca gelişir. Hayatın ilk yılında
bu adımların en temel olanı atılmaktadır. Her yeni dönemde, çocukluktan ergenliğe
ve yaşlılığa doğru gidildikçe, insanın sosyal çevresi ve ilişki alanı büyüdükçe
temel adımın sağlam olup olmamasının önemli etkileri olacaktır. Temel güvensizlik
duygusu yerini, kendisinden ilişkilere ve ilişki kişilerine doğru yayılan bir
güvensizlik duygusuna bırakacaktır. Sq-i nuç ne kendisine, ne de başkalarına
güveni olmayan, tezcanh, ürkek ve tedirgin bir nevrotik kişiliktir.
ErolGÖKA
Bk. Güvenlik; Kişilik;
Benlik.